INFOdoradca+ Informacje o zawodach - Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej

Cholewkarz 753601

• Kamasznik.

W Międzynarodowym Standardzie Klasyfikacji Zawodów ISCO-08 odpowiada grupie:

• 7536 Shoemakers and related workers.

Według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007):

• Sekcja C – Przetwórstwo przemysłowe.

Notka metodologiczna

Opis informacji o zawodzie opracowano na postawie:

• analizy źródeł (akty prawne, klasyfikacje krajowe, międzynarodowe), źródeł internetowych oraz wyników badań i analiz prowadzonych w projekcie PO KL (2011–2013) „Rozwijanie zbioru krajowych standardów kompetencji zawodowych wymaganych przez pracodawców”,
• analizy opisu zawodu zamieszczonego w wyszukiwarce opisów zawodów na Wortalu Publicznych Służb Zatrudnienia,
• zebranych opinii od recenzentów, członków panelu ewaluacyjnego oraz zespołu ds. walidacji i jakości informacji o zawodach.

Autorzy i eksperci opiniujący

Zespół Ekspercki:

• Mariusz Szymaniak – Pracownia Obuwia, Teatr Muzyczny ROMA, Warszawa.
• Jadwiga Rudecka – ekspert niezależny, Radom.
• Joanna Tomczyńska – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.

Zespół ds. walidacji i jakości informacji o zawodzie:

• Krzysztof Symela – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.
• Ireneusz Woźniak – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.
• Katarzyna Skoczylas – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.

Recenzenci:

• Małgorzata Brola – Kuratorium Oświaty w Warszawie, Delegatura w Radomiu.
• Romana Madej – Producent Obuwia PPHU STANLEY, Białobrzegi.

Panel ewaluacyjny – przedstawiciele partnerów społecznych:

• Małgorzata Żurek – Instytut Przemysłu Skórzanego, Łódź.
• Magdalena Paździor – Polskie Towarzystwo Towaroznawcze Oddział Mazowiecki, Radom.

Data (rok) opracowania opisu informacji o zawodzie: 2018 r.

Cholewkarz wykonuje, na podstawie wzoru, górną część obuwia zwaną cholewką ¹, wykorzystując do tego odpowiednie maszyny i urządzenia oraz narzędzia i przybory.

Opis pracy

Cholewkarz jest zawodem produkcyjnym związanym z branżą obuwniczą. Celem pracy cholewkarza jest wykonanie wzorników ²⁸ górnej części obuwia, tzw. cholewki oraz zmontowanie jej ze skóry, tworzyw skóropodobnych lub materiałów włókienniczych. Cholewkarz współpracuje z obuwnikiem miarowym, który jest wykonawcą obuwa.

Sposoby wykonywania pracy

Cholewkarz wykonuje prace polegające na:

• sporządzaniu dokumentacji konstrukcyjno-technologicznej ² i rozliczeniowej ³ wzoru cholewki,
• dobieraniu materiałów podstawowych (skóry, tkaniny) i pomocniczych (kleje, nici, igły) niezbędnych do wytworzenia cholewki,
• dokonywaniu rozkroju materiałów ¹⁶ na poszczególne elementy cholewki, wykorzystując maszyny i urządzenia (wycinarki ²⁵, plotery ¹³, wycinaki ²⁴, nóż cholewkarski ¹⁰) i uwzględniając topografię skóry naturalnej ²², kierunki ciągliwości tkanin, dzianin oraz motyw wzoru krojonego materiału,
• wykonywaniu operacji przygotowawczych do łączenia elementów cholewki: ścienianiu ¹⁹, dwojeniu ⁴ (wyrównywaniu grubości), naklejaniu wzmocnień ²⁷, podnosków ¹⁴, międzypodszewek ⁸ i innych, w zależności od wzoru cholewki,
• łączeniu elementów cholewki za pomocą klejenia i szycia,
• kontrolowaniu jakości wykonanych cholewek.

Więcej szczegółowych informacji znajduje się w sekcjach: 3.1. Zadania zawodowe oraz 3.2. Kompetencja zawodowa.

Warunki pracy

Miejscem pracy cholewkarza jest zakład cholewkarski lub obuwniczy. W dużym zakładzie można wyodrębnić: magazyn surowców, krojownię ⁶, rozkrój tekstylny, szwalnię pomocniczą ¹⁷ i szwalnię właściwą ¹⁸. W małym zakładzie rozkrój elementów zazwyczaj odbywa się ręcznie za pomocą noża cholewkarskiego lub nożyczek itp. Szycie wykonuje się na maszynach szyjących ⁷.

Cholewkarz pracuje w pomieszczeniach, które powinny mieć sprawną wentylację oraz dobre oświetlenie naturalne bądź sztuczne.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.1. Możliwości podjęcia pracy w zawodzie.

Wykorzystywane maszyny i narzędzia pracy

Cholewkarz w pracy wykorzystuje m.in.:

• maszyny szyjące,
• wycinarki,
• plotery tnące,
• ścieniarki brzegowe ²⁰,
• wklejarki materiałów termoplastycznych ²³

oraz narzędzia i przybory, takie jak:

• noże cholewkarskie,
• wycinaki/wykrojniki,
• nakłuwaki ⁹,
• pędzle,
• młotki,
• dziurkacze.

Organizacja pracy

Praca cholewkarza w zakładach cholewkarskich i obuwniczych może być jedno- lub dwuzmianowa, w stałych godzinach pracy. W zależności od wykonywanego procesu technologicznego praca na stanowisku roboczym może być indywidualna lub zespołowa.

Zagrożenia mające wpływ na bezpieczeństwo pracy człowieka

Podczas pracy cholewkarza na stanowiskach maszynowych występuje niewielki hałas. Obsługiwanie maszyn i urządzeń może prowadzić do urazów. Praca często wykonywana jest w pozycji stojącej, co może być przyczyną dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego.

Ze względu na kontakt z różnymi skórami i środkami pomocniczymi, np. klejami, apreturami (służącymi do uszlachetniania i wykończania materiału cholewki), cholewkarz może być narażony na:

• choroby dróg oddechowych,
• alergie,
• choroby skóry.

Wymagania psychofizyczne

Dla pracownika wykonującego zawód cholewkarz ważne są:

w kategorii wymagań fizycznych

• ogólna dobra wydolność fizyczna,
• sprawność układu kostno-stawowego,
• sprawność układu mięśniowego,
• sprawność narządu wzroku,
• sprawność zmysłu dotyku;

w kategorii sprawności sensomotorycznych

• ostrość wzroku i słuchu,
• rozróżnianie barw,
• zręczność rąk i palców,
• czucie dotykowe,
• koordynacja wzrokowo ruchowa,
• spostrzegawczość;

w kategorii sprawności i zdolności

• uzdolnienia techniczne,
• zdolność współdziałania w zespole,
• zdolność koncentracji uwagi,
• zdolność oceny organoleptycznej materiałów,
• podzielność uwagi,
• wyobraźnia przestrzenna,
• zręczność manualna;

w kategorii cech osobowościowych

• samodzielność,
• samokontrola,
• rzetelność,
• zdolność współdziałania,
• dokładność,
• cierpliwość,
• gotowość do pracy w warunkach monotonnych.

Więcej informacji znajduje się w sekcjach: 3.3. Kompetencje społeczne; 3.4. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu.

Wymagania zdrowotne

Praca cholewkarza należy do kategorii średnio-ciężkiej pracy fizycznej, która wymaga stania, chodzenia, podnoszenia i przenoszenia materiałów. Pracownik w tym zawodzie powinien posiadać wysoką ogólną sprawność fizyczną i dobry stan zdrowia.

Przeciwwskazaniem do wykonywania zawodu cholewkarz jest skłonność do alergii, choroby układu oddechowego, astma, niedowłady kończyn górnych.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.4. Możliwości zatrudnienia osób niepełnosprawnych w zawodzie.

Wykształcenie niezbędne do podjęcia pracy w zawodzie

Do podjęcia pracy w zawodzie cholewkarz preferowane jest wykształcenie uzyskane w ramach nauki zawodu w rzemiośle. Wykształcenie można również uzyskać na drodze kształcenia rzemieślniczego w zawodach pokrewnych: obuwnik, obuwnik miarowy, obuwnik ortopedyczny oraz w branżowej szkole I stopnia (dawniej zasadnicza szkoła zawodowa) w zawodzie pokrewnym obuwnik.

Tytuły zawodowe, kwalifikacje i uprawnienia niezbędne/preferowane do podjęcia pracy w zawodzie

Cholewkarz może uzyskać:

• świadectwo czeladnicze i dyplom mistrzowski w zawodzie cholewkarz, nadawane w ramach kształcenia rzemieślniczego – po zdaniu egzaminu organizowanego przez Izby Rzemieślnicze,
• świadectwa czeladnicze i dyplomy mistrzowskie w zawodach pokrewnych: obuwnik, obuwnik miarowy, obuwnik ortopedyczny – po spełnieniu wymagań formalnych i zdaniu egzaminu organizowanego przez Izby Rzemieślnicze,
• dyplom potwierdzający kwalifikacje pełne w zawodzie pokrewnym (szkolnym) obuwnik – po zdaniu egzaminu organizowanego przez Okręgowe Komisje Egzaminacyjne,
• świadectwo potwierdzające kwalifikację AU.10 Wytwarzanie obuwia, wyodrębnioną w zawodzie obuwnik – po ukończeniu kwalifikacyjnego kursu zawodowego i zdaniu egzaminu organizowanego przez Okręgowe Komisje Egzaminacyjne,
• suplementy Europass (w języku polskim i angielskim) do ww. dokumentów.

Dodatkowymi atutami przy zatrudnianiu cholewkarza są:

• potwierdzone umiejętności obsługi komputera, w przypadku obsługiwania zaawansowanych technologicznie maszyn (np. ploter tnący),
• potwierdzone umiejętności konstruowania cholewek obuwia z wykorzystaniem programów komputerowych.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.2. Instytucje oferujące kształcenie, szkolenie i/lub potwierdzanie kompetencji w ramach zawodu.

Możliwości rozwoju zawodowego i awansu

Cholewkarz może:

• po uzyskaniu tytułu czeladnika rozpocząć pracę jako pracownik wykwalifikowany, a następnie po zdobyciu tytułu mistrza w tym zawodzie awansować na stanowisko brygadzisty,
• pracować na równorzędnych stanowiskach w zawodach pokrewnych – po uprzednim przeszkoleniu,
• po potwierdzeniu kwalifikacji AU.10 Wytwarzanie obuwia w zawodzie pokrewnym obuwnik uzyskać dyplom (jeśli posiada wykształcenie średnie) potwierdzający kwalifikacje w zawodzie technik obuwnik – po potwierdzeniu kwalifikacji AU.52 Organizacja i prowadzenie procesów wytwarzania obuwia,
• po zdaniu matury i  ukończeniu uczelni wyższej na kierunku np. technologia skóry awansować na wyższe stanowisko kierownicze,
• założyć i prowadzić działalność gospodarczą w zakresie obuwnictwa.
• brać udział w szkoleniach w miejscu pracy lub w wyspecjalizowanych ośrodkach szkoleniowych branży obuwniczej.

Możliwości potwierdzania kompetencji

Potwierdzanie kompetencji oferuje system nauki zawodu w rzemiośle, który umożliwia zdobycie tytułu czeladnika, a następnie mistrza w zawodzie cholewkarz. Możliwe jest również uzyskanie tych tytułów w rzemieślniczych zawodach pokrewnych: obuwnik, obuwnik miarowy, obuwnik ortopedyczny. Dokumentami potwierdzającymi te tytuły są odpowiednio: świadectwo czeladnicze oraz dyplom mistrzowski.

Istnieje także możliwość uzyskania świadectwa potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie pokrewnym szkolnym obuwnik – w zakresie kwalifikacji AU.10 Wytwarzanie obuwia.

Odrębną drogą potwierdzenia ww. kwalifikacji jest tryb egzaminów eksternistycznych.

Więcej informacji można uzyskać w Bazie Usług Rozwojowych https://uslugirozwojowe.parp.gov.pl oraz Zintegrowanym Rejestrze Kwalifikacji https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl

Osoba zatrudniona w zawodzie cholewkarz może rozszerzać swoje kompetencje zawodowe w zawodach pokrewnych:

Pracownik w zawodzie cholewkarz wykonuje różnorodne zadania, do których należą w szczególności:

• Z1  Konstruowanie podstawowych wzorów cholewek obuwia ⁵.
• Z2 Dobieranie materiałów podstawowych i pomocniczych na elementy cholewki obuwia.
• Z3 Wykrawanie elementów składowych cholewek obuwia.
• Z4 Opracowywanie elementów wierzchów i podszewek ¹⁵.
• Z5 Montowanie i wykończanie cholewek ²⁶.

Kompetencja zawodowa Kz1: Wykonywanie operacji montażu cholewek obuwia obejmuje zestaw zadań zawodowych Z1, Z2, Z3, Z4, Z5, do realizacji których wymagane są odpowiednie zbiory wiedzy i umiejętności.

Pracownik w zawodzie cholewkarz powinien mieć kompetencje społeczne niezbędne do prawidłowego i skutecznego wykonywania zadań zawodowych.

W szczególności pracownik jest gotów do:

• Ponoszenia odpowiedzialności za rozkrój materiałów i dobór elementów cholewki obuwia oraz za łączenie elementów cholewki obuwia.
• Dostosowywania zachowania do zmian w środowisku pracy zakładu cholewkarskiego lub obuwniczego.
• Wykonywania pracy samodzielnie i podejmowania współpracy w zorganizowanych warunkach pracy zakładu cholewkarskiego lub obuwniczego.
• Oceniania swoich działań realizowanych w ramach współpracy zespołowej w zakładzie cholewkarskim lub obuwniczym i ponoszenia odpowiedzialność za ich skutki.
• Przestrzegania zasad etyki zawodowej i norm społecznych.

Pracownik powinien mieć zdolność właściwego wykonywania zadań zawodowych i predyspozycje do rozwoju zawodowego. Dlatego wymaga się od niego odpowiednich kompetencji kluczowych. Zostały one zilustrowane w formie profilu (rys. 1) ukazującego ważność kompetencji kluczowych dla zawodu cholewkarz.

Rys. 1. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu cholewkarz

Uwaga:

Wykaz kompetencji kluczowych opracowano na podstawie wykazu stosowanego w Międzynarodowym Badaniu Kompetencji Osób Dorosłych − projekt PIAAC (OECD).

Kompetencje zawodowe pracownika w zawodzie cholewkarz nawiązują do opisów poziomów Polskiej Ramy Kwalifikacji.

Opis zawodu, zadań zawodowych i wymagań kompetencyjnych może stanowić materiał informacyjny dla przygotowania (lub aktualizacji) opisów kwalifikacji wprowadzanych do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji (ZSK). Więcej informacji:

• Zintegrowany System Kwalifikacji: https://www.kwalifikacje.gov.pl
• Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji: https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl

Cholewkarz może prowadzić własną pracownię cholewek lub pracować w:

• przedsiębiorstwach obuwniczych,
• zakładach rzemieślniczych wytwarzających obuwie.

Zapotrzebowanie na pracę w zawodzie cholewkarz jest zróżnicowane na terenie kraju. Deficyt pracowników w tym zawodzie występuje – w r. 2018. – na terenie m.in. województwa małopolskiego (pow. częstochowski, myszkowski, wadowicki, nowotarski), wielkopolskiego (Poznań, Gniezno, Mława).

Kształcenie

Obecnie (2018 r.) kształcenie w zawodzie cholewkarz oferuje rzemiosło (Izby Rzemieślnicze).

System nauki zawodu w rzemiośle (z udziałem pracodawców rzemieślników) oferuje także kształcenie w zawodach pokrewnych: obuwnik, obuwnik miarowy, obuwnik ortopedyczny.

Kompetencje przydatne do wykonywania zawodu cholewkarz można również uzyskać w branżowej szkole I stopnia, w zawodzie pokrewnym obuwnik w zakresie kwalifikacji AU.10 Wytwarzanie obuwia oraz w branżowej szkole II stopnia lub w technikum w zawodzie pokrewnym technik obuwnik w ramach kwalifikacji AU.52 Organizacja i prowadzenie procesu wytwarzania obuwia.

Kwalifikacyjne kursy zawodowe (dla dorosłych) w zakresie ww. kwalifikacji mogą prowadzić:

• publiczne szkoły prowadzące kształcenie zawodowe,
• niepubliczne szkoły posiadające uprawnienia szkół publicznych, prowadzące kształcenie zawodowe,
• publiczne i niepubliczne placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenia praktycznego, ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego,
• instytucje rynku pracy prowadzące działalność edukacyjno-szkoleniową,
• podmioty prowadzące działalność oświatową na podstawie ustawy Prawo przedsiębiorców.

Szkolenie

Szkolenia i kursy doskonalące pracowników w zawodzie cholewkarz prowadzą na ogół pracodawcy we własnym zakresie, Izby Rzemieślnicze oraz producenci maszyn obuwniczych.

Tematyka szkolenia dotyczy np. konstruowania cholewek obuwia z wykorzystaniem programów komputerowych. Organizatorzy tych szkoleń potwierdzają uzyskane przez uczestników kompetencje (zgodnie z programem szkolenia) odpowiednimi certyfikatami lub zaświadczeniami.

Cholewkarz może również doskonalić swoją wiedzę i umiejętności samodzielnie, korzystając ze specjalistycznej literatury oraz czasopism branżowych.

Obecnie (2018 r.) wynagrodzenie miesięczne cholewkarza jest zróżnicowane i wynosi od 2100 zł do 3400 zł brutto.

Na wysokość wynagrodzenia mają wpływ takie czynniki jak np.: wielkość firmy, wykształcenie, staż pracy, region zatrudnienia.

W zawodzie cholewkarz możliwe jest zatrudnienie osób niepełnosprawnych.

Warunkiem niezbędnym jest identyfikacja indywidualnych barier i dostosowanie technicznych i organizacyjnych warunków środowiska oraz stanowiska pracy do potrzeb zatrudnienia osób:

• z niewielką dysfunkcją kończyn dolnych, która nie wyklucza stania i chodzenia, w tym samodzielnego przemieszczania się oraz obsługi maszyn szyjących (05-O),
• z dysfunkcją narządu wzroku, jeśli posiadana wada jest skorygowana odpowiednimi szkłami optycznymi lub soczewkami kontaktowymi, które zapewnią ostrość widzenia (04-O),
• z niewielką dysfunkcją układu oddechowego (07-S),
• z niewielką dysfunkcją układu nerwowego (10-N),
• głuchoniemych, na wybranych stanowiskach pracy, warunkowo po dostosowaniu rodzaju zadań, identyfikacji indywidualnych barier i przystosowaniu środowiska oraz stanowiska pracy (03-L).