INFOdoradca+ Informacje o zawodach

to materiały zawierające przede wszystkim: opis zawodu, opis kompetencji zawodowych, odniesienie do sytuacji zawodu na rynku pracy i możliwości doskonalenia zawodowego, a także możliwości zatrudnienia osób niepełnosprawnych w zawodzie.

Opisy zawodów powstały w ramach projektu „Rozwijanie, uzupełnienie i aktualizacja informacji o zawodach oraz jej upowszechnienie za pomocą nowoczesnych narzędzi komunikacji – INFODORADCA+". Projekt był współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój, Oś priorytetowa II Efektywne polityki publiczne dla rynku pracy, gospodarki i edukacji, Działanie 2.4 Modernizacja publicznych i niepublicznych służb zatrudnienia oraz lepsze dostosowanie ich do potrzeb rynku pracy.

Więcej informacji o projekcie na stronie.

Lista 1000 zawodów opisywanych w projekcie INFODORADCA+.

Zaznacz, który zbiór informacji o zawodzie potrzebujesz:

Podstawowy

Rozszerzony

Szczegółowy

Licznik odwiedzin 25381

InfoDoradca+

Powrót

Kod: 541307

1. Dane identyfikacyjne zawodu

Pracownik ochrony fizycznej 541307

Agent ochrony.
Konwojent.
Ochroniarz.
Pracownik ochrony.
Pracownik ochrony osobistej.
Pracownik ochrony osób i mienia.
Wartownik.

W Międzynarodowym Standardzie Klasyfikacji Zawodów ISCO-08 odpowiada grupie:

5414 Security guards.

Według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007):

Sekcja N – Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca.

Notka metodologiczna

Opis informacji o zawodzie opracowano na podstawie:

analizy źródeł (akty prawne, klasyfikacje krajowe, międzynarodowe), źródeł internetowych,
wyników badań i analiz prowadzonych w projekcie PO KL (2011–2013) „Rozwijanie zbioru krajowych standardów kompetencji zawodowych wymaganych przez pracodawców”,
wyników badań i analiz prowadzonych w projekcie PO KL (2007–2013) „Ramowe wytyczne w zakresie projektowania obiektów, pomieszczeń oraz przystosowania stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych o specyficznych potrzebach – pracownik ochrony fizycznej (bez licencji)”, PFRON, CIOP-PIB, POKL.01.03.06-00-070/12,
analizy opisu zawodu zamieszczonego w wyszukiwarce opisów zawodów na Wortalu Publicznych Służb Zatrudnienia,
zebranych opinii od recenzentów, członków panelu ewaluacyjnego oraz zespołu ds. spraw walidacji i jakości informacji o zawodach.

Autorzy i eksperci opiniujący

Zespół Ekspercki:

Magdalena Bujniewicz – PBS Sp. z o.o., Sopot.
Wacław Galewski – PBS Sp. z o.o., Sopot.
Piotr Gaszewski – Poczta Polska S.A., Warszawa.
Daniel Rakowski – Trzy Żagle, Gdańsk.

Zespół ds. walidacji i jakości informacji o zawodzie:

Małgorzata Domańska-Plichta – PBS Sp. z o.o., Sopot.
Magdalena Jackman – PBS Sp. z o.o., Sopot.
Ryszard Pieńkowski – PBS Sp. z o.o., Sopot.
Sebastian Stefański – PBS Sp. z o.o., Sopot.
Daria Świsulska – PBS Sp. z o.o., Sopot.
Krzysztof Symela – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.
Ireneusz Woźniak – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.

Recenzenci:

Krzysztof Kuraszewski – Areszt Śledczy w Starogardzie Gdańskim, Starogard Gdański.
Michał Majewski – Gdyńskie Centrum Sportu, Gdynia.

Panel ewaluacyjny – przedstawiciele partnerów społecznych:

Mariusz Giełgut – Polskie Stowarzyszenie Pracowników Ochrony, Ornontowice.
Barbara Zielińska – Ogólnopolskie Stowarzyszenie Pracowników Ochrony i Detektywów, Ełk.

Data (rok) opracowania opisu informacji o zawodzie: 2018 r.

2. Opis zawodu

Pracownik ochrony fizycznej wykonuje pracę polegającą na zapewnianiu bezpieczeństwa życia, zdrowia i nietykalności osobistej oraz zapobieganiu przestępstwom i wykroczeniom przeciwko mieniu, a także przeciwdziała powstawaniu szkód wynikających z tych zdarzeń oraz nie dopuszcza do wstępu osób nieuprawnionych na teren chroniony.

WAŻNE:

Zawód pracownik ochrony fizycznej zastępuje wcześniejsze zawody: pracownik ochrony fizycznej bez licencji, pracownik ochrony fizycznej I stopnia oraz pracownik ochrony fizycznej II stopnia.

Opis pracy

Pracownik ochrony fizycznej nie posiadający wpisu na listę kwalifikowanych pracowników ochrony fizycznej ⁷, nazywany potocznie ochroniarzem, jest odpowiedzialny za ochranianie mienia, z wyłączeniem obiektów szczególnych (podlegających obowiązkowej ochronie), przedmiotów wartościowych lub niebezpiecznych, w tym konwojowania pieniędzy z użyciem broni palnej.

Do zadań pracownika ochrony fizycznej nie posiadającego wpisu na listę kwalifikowanych pracowników ochrony fizycznej należy zabezpieczenie firm, sklepów, centrów handlowych, składów towarów, szkół, osiedli mieszkaniowych, działek, parkingów bądź określonego terenu przed wtargnięciem osób niepowołanych czy zakłócających porządek. Jego obowiązkiem jest też zapobieganie włamaniom, awariom, pożarom czy dewastacji, czyli podejmowanie działań zapobiegających przestępstwom i wykroczeniom przeciwko mieniu. Jeśli pracuje w centrach handlowych, pilnuje porządku, wykrywa i raportuje kradzieże sklepowe. Obsługuje stacje monitorujące, gdzie na monitorach obserwuje, co dzieje się w chronionym obiekcie. W razie nagłego zdarzenia wzywa policję, straż pożarną lub pogotowie ratunkowe. W szczególnych sytuacjach sam udziela pierwszej pomocy przedmedycznej. Prowadzi też bezpośrednią obserwację, patrolując strzeżony teren pieszo lub poprzez kamery umieszczone w różnych miejscach. Obserwuje i sprawdza alarmy i systemy monitorujące oraz kontaktuje się z odpowiednimi jednostkami w celu uruchomienia alarmu.

Pracownik ochrony fizycznej wpisany na listę kwalifikowanych pracowników ochrony fizycznej wykonuje zadania w ramach wewnętrznej służby ochrony albo na rzecz przedsiębiorcy, który uzyskał koncesję na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia ⁹, lub wykonuje zadania w zakresie niewymagającym wpisu na tę listę.

Pracownik ochrony fizycznej wpisany na listę kwalifikowanych pracowników ochrony fizycznej wykonuje pracę w formie bezpośredniej ochrony fizycznej:

stałej lub doraźnej;
obejmującej stały dozór sygnałów przesyłanych, gromadzonych i przetwarzanych w elektronicznych urządzeniach ⁵ i systemach alarmowych ¹⁶;
obejmującej konwojowanie wartości pieniężnych ⁶ oraz innych przedmiotów wartościowych lub niebezpiecznych.

Wpis na listę kwalifikowanych pracowników ochrony fizycznej jest potrzebny, gdy osoba chce pracować jako kwalifikowany pracownik specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych (SUFO) lub umundurowanych wewnętrznych służb ochrony (WSO), a także jako przełożony pracowników ochrony, którzy nie mają wpisu na listę. Może też pracować jako ochroniarz w miejscach ważnych dla obronności i interesu gospodarczego państwa oraz bezpieczeństwa publicznego (np. zakłady wojskowe, porty morskie i lotniska, elektrownie i ciepłownie, wodociągi, oczyszczalnie ścieków, muzea, archiwa państwowe).

Wpis na listę uprawnia także do użycia siły w przypadku obrony lub próby obezwładnienia, użycia kajdanek na ręce, pałek oraz psów obronnych, ręcznych miotaczy gazu lub paralizatorów. Jest to możliwe w dwóch sytuacjach:

na chronionym terenie w przypadku: obrony koniecznej własnej lub chronionej osoby, zamachu na ważne obiekty i urządzenia albo próby niszczenia mienia, pościgu i próbie ujęcia lub udaremnienia ucieczki osoby, a także obezwładnienia podczas stawiania oporu,
poza chronionym terenem w celu zapewnienia bezpieczeństwa konwoju.

Pracownik ochrony fizycznej przy wykonywaniu czynności związanych z ochroną osób i mienia ma prawo do:

ustalania uprawnień do przebywania na obszarach lub w obiektach chronionych oraz legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości;
wezwania osób do opuszczenia obszaru lub obiektu w przypadku stwierdzenia braku uprawnień do przebywania na terenie chronionego obszaru lub obiektu albo stwierdzenia zakłócania porządku;
ujęcia w granicach obszarów lub obiektów chronionych lub poza ich granicami osób stwarzających w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia ludzkiego, a także chronionego mienia, w celu niezwłocznego oddania tych osób policji;
użycia lub wykorzystania środków przymusu bezpośredniego ²⁴, zgodnie z ustawą o ochronie osób i mienia: w granicach chronionych obiektów i obszarów, poza granicami obiektów i obszarów chronionych;
użycia lub wykorzystania broni palnej ²³, zgodnie z ustawą o ochronie osób i mienia: w granicach chronionych obiektów i obszarów, a także poza granicami obiektów i obszarów chronionych podczas ochraniania konwoju.

WAŻNE:

Przypadki użycia lub wykorzystania środków przymusu bezpośredniego i broni palnej reguluje ustawa o broni i amunicji.

Sposoby wykonywania pracy

Do czynności wykonywanych przez pracownika ochrony fizycznej należy:

zapewnienie bezpieczeństwa osób znajdujących się w granicach chronionych obszarów i obiektów,
ochrona mienia przed kradzieżą, zniszczeniem lub uszkodzeniem w granicach chronionych obszarów i obiektów,
ochrona obiektów, pomieszczeń i urządzeń przed dostępem do nich osób nieupoważnionych,
ochrona ważnych urządzeń, znajdujących się poza granicami chronionych obszarów i obiektów,
konwojowanie mienia,
uczestniczenie w transporcie podlegającym obowiązkowej ochronie ²¹,
obsługa stacji monitorowania alarmów ¹⁵,
zapobieganie zakłóceniom porządku na terenie chronionego obszaru i obiektu oraz powiadamianie bezpośredniego przełożonego o sytuacjach powodujących naruszenie porządku,
ujawnianie faktów dewastacji mienia chronionego obszaru i obiektu,
niezwłoczne powiadamianie organów ścigania o aktach przestępczych zaistniałych na terenie chronionego obszaru i obiektu oraz zabezpieczanie miejsca ich popełnienia do czasu przybycia organów ścigania,
obserwacja obszaru i obiektu przy pomocy kamer telewizji dozorowej,
patrolowanie terenu i obszaru przyległego do obiektu,
kontrola ruchu osób wchodzących i wychodzących z budynku,
kontrola wjazdu i wyjazdów samochodów na teren chroniony,
sprawdzanie wnoszonych i wynoszonych rzeczy na teren chroniony,
prowadzenie kontroli ruchu osobowo-materiałowego i pojazdów na terenie chronionego obiektu,
wydawanie przepustek,
podejmowanie działań zgodnie z procedurami i instrukcjami na wypadek zaistniałych zagrożeń,
prowadzenie dokumentacji ochronnej ⁴ i organizacyjnej na posterunku,
prowadzenie dokumentacji inkasowo-konwojowej ³,
organizowanie stanowiska pracy zgodnie z zasadami BHP, ochrony ppoż. i ergonomii,
wykonywanie innych zadań wynikających z planu ochrony obiektu.

Więcej szczegółowych informacji znajduje się w sekcjach: 3.1. Zadania zawodowe oraz 3.2 i 3.3. Kompetencje zawodowe.

Warunki pracy

Pracownik ochrony fizycznej wykonuje pracę:

wewnątrz budynków (np. firmy, hale produkcyjne, sklepy, centra handlowe, składy towarów, magazyny, urzędy, banki, szkoły, instytucje kultury, inne instytucje publiczne),
na określonym terenie (np. działki, parkingi, osiedla mieszkaniowe, teren imprezy masowej, porty morskie, lotniska),
w środkach transportu będących częścią konwoju (np. samochody, samoloty).

W budynkach pracownik ochrony fizycznej może wykonywać pracę w różnego rodzaju pomieszczeniach (np. magazyny, sale sprzedaży), ze zróżnicowanymi warunkami dotyczącymi np. oświetlenia i panującej temperatury. Praca wykonywana jest zazwyczaj w pozycji stojącej (np. patrolowanie) lub siedzącej (np. stała obserwacja monitorów ekranowych systemu monitoringu ochranianego obiektu i terenu).

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.1. Możliwości podjęcia pracy w zawodzie.

Wykorzystywane maszyny i narzędzia pracy

Do podstawowych narzędzi pracy pracownika ochrony fizycznej posiadającego wpis na listę kwalifikowanych pracowników ochrony fizycznej należą:

broń palna ² i amunicja (potrzebne posiadanie broni na podstawie świadectwa broni, o którym mówi ustawa o broni i amunicji oraz występowanie w umundurowaniu lub ubiorze używanym przez specjalistyczną uzbrojoną formację ochronną; mogą jej używać pracownicy ochrony uprawnieni do użycia lub wykorzystania środków przymusu bezpośredniego lub broni palnej na podstawie przepisów ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia;
kajdanki,
pałka służbowa,
ręczny miotacz substancji obezwładniających,
paralizator,
środki łączności wewnętrznej ¹⁷,
środki łączności zewnętrznej ¹⁸,
środki ochrony osobistej ¹⁹,
pojemnik specjalistyczny ¹²,
pojemnik bezpieczny ¹¹,
bankowóz ¹,
pojazd ubezpieczający ¹⁰,
urządzenie mechaniczne ²².

Pracownika ochrony fizycznej nie posiadający wpisu na listę kwalifikowanych pracowników ochrony fizycznej może posługiwać się jedynie środkami łączności radiowej i telefonem komórkowym oraz środkami ochrony osobistej nie wymagającymi pozwolenia (np. gaz pieprzowy, paralizator, broń hukowa i alarmowa, pałka teleskopowa).

WAŻNE:

– Rodzaje środków przymusu bezpośredniego i broni palnej reguluje ustawa o ochronie osób i mienia.

– Pracownik ochrony fizycznej posiadający wpis na listę kwalifikowanych pracowników ochrony fizycznej może nosić broń palną, gdy występuje w umundurowaniu lub ubiorze używanym przez specjalistyczną uzbrojoną formację ochronną.

– Pracownik ochrony nie może nosić przy sobie broni palnej, jeżeli wykonuje bezpośrednio zadania w zakresie utrzymania bezpieczeństwa i porządku publicznego podczas trwania masowych imprez publicznych.

Organizacja pracy

Pracownik ochrony fizycznej w zależności od miejsca pracy, wykonywanych zadań zawodowych może pracować:

w trybie jedno-, dwu- lub trzyzmianowym,
w trybie ciągłym, w tym w niedzielę i święta,
w ubiorze umożliwiającym jego identyfikację oraz identyfikację podmiotu zatrudniającego,
indywidualnie lub zespołowo.

Zagrożenia mające wpływ na bezpieczeństwo pracy człowieka

Pracownik ochrony fizycznej wykonując swoje obowiązki służbowe narażony jest na:

stres psychiczny, którego przyczyną jest odpowiedzialność za ochronę obiektów, ludzi, konwojowanie i transport wartości pieniężnych,
napaść fizyczną,
wypadki komunikacyjne podczas konwoju i patroli grup interwencyjnych,
postrzał z broni palnej, z powodu niewłaściwie zabezpieczonej broni, niekontrolowanego postrzału, użycia broni niezgodne z przepisami (np. ustawy z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej),
porażenie paralizatorem (np. w związku z niewłaściwą obsługą);
agresję ze strony osób postronnych, poprzez częste kontakty z klientami, poprzez wtargnięcia osób na teren chroniony,
obciążenie układu mięśniowo-szkieletowego, którego przyczyną może być praca w kamizelce kuloodpornej i hełmie.

Wymagania psychofizyczne

Dla pracownika wykonującego zawód pracownik ochrony fizycznej ważne są:

w kategorii wymagań fizycznych

wysoka ogólna wydolność fizyczna,
silna budowa ciała,
duża sprawność układu mięśniowo-szkieletowego,
sprawność układu krążenia,
sprawność narządu wzroku,
sprawność narządu słuchu,
sprawność narządów równowagi;

w kategorii sprawności sensomotorycznych

szybki refleks,
koordynacja wzrokowo-ruchowa,
ostrość wzroku,
rozróżnianie barw,
widzenie stereoskopowe (widzenie głębni umożliwiające ocenę odległości),
widzenie o zmroku,
ostrość słuchu,
zmysł równowagi,
spostrzegawczość,
zręczność rąk;

w kategorii sprawności i zdolności

zdolność prowadzenia obserwacji,
koncentracja uwagi,
zdolność do przestrzegania reguł, przepisów i standardów,
podzielność uwagi,
rozumowanie logiczne,
zdolność analizowania sytuacji i podejmowania ryzyka,
dobra pamięć dotycząca ludzi i rzeczy oraz orientacji w budynku i w terenie chronionym,
łatwość przerzucania się z jednej czynności na drugą,
współdziałanie i współpraca w zespole (grupie),

w kategorii cech osobowościowych

gotowość do współdziałania,
komunikatywność,
odpowiedzialność,
gotowość do podejmowania szybkich i trafnych decyzji,
gotowość podporządkowania się,
gotowość do pracy w warunkach izolacji społecznej,
gotowość do pracy w różnych warunkach środowiskowych,
dokładność,
samokontrola,
systematyczność,
operatywność i skuteczność,
odpowiedzialność za działania zawodowe,
radzenie sobie ze stresem,
odwaga,
łatwość nawiązywania kontaktów z ludźmi.

Więcej informacji znajduje się w sekcjach: 3.4. Kompetencje społeczne; 3.5. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu.

Wymagania zdrowotne

Do wykonywania zawodu pracownika ochrony fizycznej wymagany jest dobry stan zdrowia i wysoka ogólna sprawność fizyczna. Przeciwwskazaniami do wykonywania zawodu są wady wzroku i słuchu.

WAŻNE:

– O stanie zdrowia i przeciwwskazaniach do wykonywania zawodu orzeka lekarz medycyny pracy.

– Wykonując zawód pracownika ochrony fizycznej przy uzyskaniu wpisu na listę kwalifikowanych pracowników ochrony fizycznej należy posiadać zdolność fizyczną i psychiczną do wykonywania zadań, stwierdzoną orzeczeniem lekarskim i psychologicznym.

– Do przeprowadzania badań lekarskich osób ubiegających się o wpis na listę kwalifikowanych pracowników ochrony fizycznej (lub posiadających taki wpis) oraz do wydawania orzeczeń lekarskich, upoważniony jest lekarz, który posiada uprawnienie do wykonywania badań – nie jest to zwykły lekarz medycyny pracy.

– Badania lekarskie i psychologiczne osób wpisanych na listę kwalifikowanych pracowników ochrony fizycznej przeprowadza się co 3 lata lub w okresach krótszych niż 3 lata, np. z powodu przerwy w pracy dłuższej niż 6 miesięcy (na podstawie art. 32 ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia).

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.4. Możliwości zatrudnienia osób niepełnosprawnych w zawodzie.

Wykształcenie niezbędne do podjęcia pracy w zawodzie

Do podjęcia pracy w zawodzie pracownik ochrony fizycznej preferowane jest ukończenie szkoły policealnej o 2-letnim okresie nauczania w zawodzie pokrewnym technik ochrony fizycznej osób i mienia lub kwalifikacyjnego kursu zawodowego (dla dorosłych) w zakresie kwalifikacji MS.03 Ochrona osób i mienia, wyodrębnionej w tymże zawodzie.

Tytuły zawodowe, kwalifikacje i uprawnienia niezbędne/preferowane do podjęcia pracy w zawodzie

Do podjęcia pracy w zawodzie pracownik ochrony fizycznej preferowane jest posiadanie kwalifikacji pełnych w zawodzie pokrewnym technik ochrony fizycznej osób i mienia lub świadectwa potwierdzającego kwalifikację MS.03 Ochrona osób i mienia, wyodrębnioną w tym zawodzie pokrewnym.

Do wykonywania pracy pracownika ochrony fizycznej niezbędne są:

badania lekarskie wynikające ze stosunku pracy, stwierdzające brak przeciwwskazań do wykonywanej pracy na zajmowanym stanowisku,
szkolenia z zakresu BHP i p.poż,
znajomość powszechnie obowiązujących przepisów prawa,
zaświadczenie o niekaralności za przestępstwa umyślne.

Dodatkowym atutem przy zatrudnieniu pracownika ochrony fizycznej jest posiadanie:

zaświadczenia o ukończeniu kwalifikacyjnego kursu zawodowego lub kursu umiejętności zawodowych, potwierdzającego przygotowanie teoretyczne i praktyczne w zakresie wyszkolenia strzeleckiego, samoobrony, technik interwencyjnych ²⁰oraz znajomości przepisów prawa związanych z wykonywaniem ochrony osób i mienia, realizowanych zgodnie z przepisami prawa,
wpisu na listę kwalifikowanych pracowników ochrony fizycznej,
wpisu na listę kwalifikowanych pracowników zabezpieczenia technicznego,
legitymacji osoby uprawnionej do posiadania broni z wpisem „B” ⁸,
umiejętności obsługi komputera,
prawa jazdy kat. B i zezwolenia na kierowanie pojazdem uprzywilejowanym lub pojazdem przewożącym wartości pieniężne w zakresie kat. B ¹³,
prawa jazdy kat. C i zezwolenia na kierowanie pojazdem uprzywilejowanym lub pojazdem przewożącym wartości pieniężne w zakresie kat. C ¹⁴.

WAŻNE:

Wpisu na listę kwalifikowanych pracowników ochrony fizycznej dokonuje Komendant Wojewódzki Policji właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby, której wpisywane dane dotyczą.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.2. Instytucje oferujące kształcenie, szkolenie i/lub potwierdzanie kompetencji w ramach zawodu.

Możliwości rozwoju zawodowego i awansu

Pracownik ochrony fizycznej może:

uzyskać wpis na listę kwalifikowanych pracowników ochrony fizycznej w Komendzie Wojewódzkiej Policji właściwej dla miejsca zamieszkania,
uzyskać dopuszczenie do posiadania broni w celu ochrony osób i mienia (z wpisem „B”) oraz stosowną legitymację wydaną przez Komendanta Wojewódzkiego Policji właściwego dla miejsca zamieszkania,
po nabyciu doświadczenia zawodowego, przy posiadaniu zdolności i umiejętności organizacyjnych oraz umiejętności pracy z ludźmi – awansować na stanowisko dowódcy zmiany, kierownika obiektu lub szefa ochrony, nadzorującego pracę zespołu pracowników,
założyć i prowadzić własną działalność gospodarczą w zakresie ochrony osób i mienia,
po zdaniu matury, kształcić się na uczelni wyższej (kierunek bezpieczeństwo wewnętrzne) i w perspektywie awansować na stanowisko kierownicze,
rozszerzać swoje kompetencje zawodowe poprzez kształcenie lub szkolenie w zawodach pokrewnych,
doskonalić umiejętności, uczestnicząc w szkoleniach branżowych.

WAŻNE:

Od 1 stycznia 2014 r. osoby, które chcą wykonywać zawód pracownika ochrony fizycznej z wpisem na listę kwalifikowanych pracowników ochrony fizycznej, nie muszą ubiegać się o licencję pierwszego i drugiego stopnia, ani przystępować do egzaminów na licencje pracownika ochrony fizycznej (w ramach deregulacji zawodu). Zamiast licencji, kandydaci do pracy oraz pracownicy ochrony fizycznej po ukończeniu szkolenia na kwalifikowanego pracownika ochrony fizycznej mogą ubiegać się o wpisanie na listę kwalifikowanych pracowników ochrony fizycznej (na podstawie ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia oraz rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 16 grudnia 2013 r. w sprawie wzoru wniosku o wpis na listę kwalifikowanych pracowników ochrony fizycznej, wzoru wniosków o wpis na listę kwalifikowanych pracowników zabezpieczenia technicznego oraz wzoru zaświadczenia o wpisie na te listy).

Możliwości potwierdzania kompetencji

Pracownik ochrony fizycznej może potwierdzić:

przez zdanie egzaminu organizowanego przez Okręgowe Komisje Egzaminacyjne w ramach kwalifikacji MS.03 Ochrona osób i mienia, wyodrębnionej w zawodzie pokrewnym technik ochrony fizycznej osób i mienia;
w Komendzie Wojewódzkiej Policji właściwej dla miejsca zamieszkania przez ukończenie szkolenia i uzyskanie wpisu na listę kwalifikowanych pracowników ochrony fizycznej,
w Komendzie Wojewódzkiej Policji właściwej dla miejsca zamieszkania przez ukończenie szkolenia i uzyskanie dopuszczenia do posiadania broni w celu ochrony osób i mienia (z wpisem „B”).

Więcej informacji można uzyskać w Bazie Usług Rozwojowych https://uslugirozwojowe.parp.gov.pl oraz Zintegrowanym Rejestrze Kwalifikacji https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl

Osoba zatrudniona w zawodzie pracownik ochrony fizycznej może rozszerzać swoje kompetencje zawodowe w zawodach pokrewnych:

Nazwa zawodu pokrewnego zgodnie z Klasyfikacją zawodów i specjalności	Kod zawodu
Funkcjonariusz Biura Ochrony Rządu	541301
Portier	541306
Strażnik gminny / miejski	541312
Strażnik straży marszałkowskiej	541313
Funkcjonariusz straży ochrony kolei	541314
Technik ochrony fizycznej osób i mienia^S	541315
Operator kontroli bezpieczeństwa	541316
Pracownik obsługi monitoringu	541317

3. Zadania zawodowe i wymagane kompetencje

Pracownik w zawodzie pracownik ochrony fizycznej wykonuje różnorodne zadania, do których należą w szczególności:

Z1 Ochranianie bezpośrednie osób.
Z2 Ochranianie powierzonego mienia.
Z3 Kontrolowanie przestrzegania przepisów antyalkoholowych.
Z4 Podejmowanie działań zmierzających do ujęcia sprawcy przestępstwa lub wykroczenia.
Z5 Zabezpieczanie miejsc zdarzeń.
Z6 Współdziałanie z służbami wewnętrznymi i zewnętrznymi w razie niepożądanych zdarzeń.
Z7 Kontrolowanie ruchu osobowego.
Z8 Kontrolowanie ruchu materiałowego.

Kompetencja zawodowa Kz1: Ochranianie osób i mienia na powierzonym terenie obejmuje zestaw zadań zawodowych Z1, Z2, Z3, Z4, Z5, Z6, do realizacji których wymagane są odpowiednie zbiory wiedzy i umiejętności.

Z1	Ochranianie bezpośrednie osób
WIEDZA – zna i rozumie:		UMIEJĘTNOŚCI – potrafi:
Zasady ochraniania życia, zdrowia i nietykalności powierzonych osób, oraz zapobieganie zamachom na nie; Zasady udzielania pomocy przedlekarskiej poszkodowanym zgodnie z obowiązującymi zasadami; Zagrożenia w ochronie bezpośredniej osób; Zasady stosowanie środków technicznego zabezpieczenia w ochronie osób; Procedury postępowania na wypadek niepożądanych zdarzeń; Zasady i przepisy BHP, ppoż., ergonomii, ochrony środowiska w zakresie ochrony osób.		Ochraniać życie, zdrowie i nietykalność powierzonych osób oraz zapobiegać zamachom na nie; Udzielać pomoc przedlekarską poszkodowanym zgodnie z obowiązującymi zasadami; Rozpoznawać zagrożenia; Stosować środki technicznego zabezpieczenia w ochronie osób; Stosować procedury postępowania na wypadek niepożądanych zdarzeń; Stosować zasady i przepisy BHP, ppoż., ergonomii, ochrony środowiska w zakresie ochrony osób.

Z2	Ochranianie powierzonego mienia
WIEDZA – zna i rozumie:		UMIEJĘTNOŚCI – potrafi:
Topografię i funkcjonowanie chronionego obiektu oraz terenu, występujące zagrożenia mienia; Drogi i wyjścia ewakuacyjne z obiektów; Usytuowanie wyłączników prądu oraz zaworów odcinających gaz i wodę; Zasady ochraniania powierzonego mienia przed włamaniem, kradzieżą, rabunkiem lub dewastacją oraz odpieranie napadów; Zasady stosowanie środków technicznego zabezpieczenia w ochronie mienia; Zasady niedopuszczanie osób nieupoważnionych oraz zapewnienie porządku, ładu i bezpieczeństwa na terenie obiektów ochranianych; Zapobieganie zakłóceniom porządku na terenie chronionego obszaru i obiektu oraz powiadamianie bezpośredniego przełożonego o zdarzeniach powodujących naruszenie porządku; Zasady i przepisy BHP, ppoż., ergonomii, ochrony środowiska w zakresie ochrony mienia.		Patrolować obiekty oraz teren; Rozpoznawać drogi i wyjścia z obiektów; Lokalizować położenie wyłączników prądu oraz zaworów odcinających gaz i wodę; Wyłączać dopływ gazu, wody, prądu w sytuacji wystąpienia zagrożeń; Ochraniać powierzone mienie przed włamaniem, kradzieżą, rabunkiem lub dewastacją oraz odpierać napad; Stosować środki technicznego zabezpieczenia w ochronie mienia; Nie dopuszczać osób nieupoważnionych oraz zapewniać porządek, ład i bezpieczeństwo na terenie obiektów ochranianych; Utrzymywać porządek na terenie chronionego obszaru i obiektu oraz powiadamiać bezpośredniego przełożonego o zdarzeniach powodujących naruszenie porządku; Stosować zasady i przepisy BHP, ppoż., ergonomii, ochrony środowiska w zakresie ochrony mienia.

Z3	Kontrolowanie przestrzegania przepisów antyalkoholowych
WIEDZA – zna i rozumie:		UMIEJĘTNOŚCI – potrafi:
Przepisy antyalkoholowe; Sposoby kontrolowania przestrzegania przepisów antyalkoholowych.		Przestrzegać przepisów antyalkoholowych; Kontrolować przestrzeganie przepisów antyalkoholowych.

Z4	Podejmowanie działań zmierzających do ujęcia sprawcy przestępstwa lub wykroczenia
WIEDZA – zna i rozumie:		UMIEJĘTNOŚCI – potrafi:
Zasady ujmowania osób schwytanych na gorącym uczynku; Zasady ujmowania podejrzanych o popełnienie przestępstwa na terenie obiektu ochranianego.		Podejmować współpracę z Policją w przypadku zdarzeń przestępstwa lub wykroczenia; Zatrzymywać osoby schwytane na gorącym uczynku; Zatrzymywać podejrzanych o popełnienie przestępstwa na terenie obiektu ochranianego.

Z5	Zabezpieczanie miejsc zdarzeń
WIEDZA – zna i rozumie:		UMIEJĘTNOŚCI – potrafi:
Zasady wykonania niezbędnych czynności informacyjno-organizacyjnych w celu zabezpieczenia miejsca zdarzeń; Zasady zabezpieczanie miejsca po zaistnieniu zdarzenia w granicach chronionego obiektu i obszaru.		Wykonywać niezbędne czynności informacyjno-organizacyjne w celu zabezpieczenia miejsca zdarzeń; Zabezpieczać miejsca po zaistnieniu zdarzenia w granicach chronionego obiektu i obszaru.

Z6	Współdziałanie z służbami wewnętrznymi i zewnętrznymi w razie niepożądanych zdarzeń
WIEDZA – zna i rozumie:		UMIEJĘTNOŚCI – potrafi:
Potrzebę i zasady współdziałania ze służbami wewnętrznymi; Potrzebę i zasady współdziałania ze służbami zewnętrznymi w razie niepożądanych zdarzeń.		Pomagać, wspierać i współdziałać ze służbami wewnętrznymi; Pomagać, wspierać i współdziałać ze służbami zewnętrznymi w razie niepożądanych zdarzeń.

Kompetencja zawodowa Kz2: Kontrolowanie ruchu osobowego i materiałowego obejmuje zestaw zadań zawodowych Z7, Z8, do realizacji których wymagane są odpowiednie zbiory wiedzy i umiejętności.

Z7	Kontrolowanie ruchu osobowego
WIEDZA – zna i rozumie:		UMIEJĘTNOŚCI – potrafi:
Instrukcje obsługi i przeznaczenie urządzeń związanych z kontrolą ruchu osobowego; Procedury i zasady związane z wchodzeniem i wychodzeniem oraz poruszaniem się osób na ochranianym obszarze; Zasady dokumentowania wykonywanych czynności i zaistniałych zdarzeń; Zasady i przepisy BHP, ochrony ppoż., ochrony środowiska oraz ergonomii w zakresie kontroli ruchu osobowego.		Obsługiwać bramy, furtki, blokady, szlabany, elementy monitoringu i inne urządzenia związane z kontrolą ruchu osobowego; Stosować procedury i zasady związane z wchodzeniem i wychodzeniem oraz poruszaniem się osób na ochranianym obszarze; Prowadzić wykazy wydanych kluczy, przepustek itp.; Dokumentować wykonywane czynności i zaistniałe zdarzenia w książce dyżurów; Stosować zasady i przepisy BHP, ochrony ppoż., ochrony środowiska oraz ergonomii w zakresie kontroli ruchu osobowego.

Z8	Kontrolowanie ruchu materiałowego
WIEDZA – zna i rozumie:		UMIEJĘTNOŚCI – potrafi:
Instrukcje obsługi i przeznaczenie urządzeń związanych z kontrolą ruchu materiałowego; Procedury i zasady związane z wjazdem i wyjazdem oraz poruszaniem się pojazdów na ochranianym terenie; Zasady dokumentowania wykonywanych czynności i zaistniałych zdarzeń; Zasady i przepisy BHP, ochrony ppoż., ochrony środowiska oraz ergonomii w zakresie kontroli ruchu materiałowego.		Obsługiwać bramy i blokady wjazdowe i wyjazdowe, wagi przemysłowe, elementy monitoringu i inne urządzenia związane z kontrolą ruchu materiałowego; Stosować procedury i zasady związane z wjazdem i wyjazdem oraz poruszaniem się pojazdów na ochranianym terenie; Prowadzić wykazy wydanych kluczy, przepustek, rejestry pojazdów itp.; Dokumentować wykonywane czynności i zaistniałe zdarzenia (książka dyżurów). Stosować zasady i przepisy BHP, ochrony ppoż., ochrony środowiska oraz ergonomii w zakresie kontroli ruchu materiałowego.

Pracownik w zawodzie pracownik ochrony fizycznej powinien mieć kompetencje społeczne niezbędne do prawidłowego i skutecznego wykonywania zadań zawodowych.

W szczególności pracownik jest gotów do:

Ponoszenia odpowiedzialności za ochronę osób i mienia na powierzonym terenie oraz kontrolę ruchu osobowego i materiałowego.
Współdziałania pod bezpośrednim nadzorem w zorganizowanych warunkach.
Dokonywania oceny swoich działań na powierzonym terenie i ponoszenia odpowiedzialności za ich skutki.
Przewidywania skutki podejmowanych działań oraz stosuje techniki radzenia sobie ze stresem.
Dokonywania oceny wpływu działań, w których uczestniczy, na bezpieczeństwo osób i mienia.
Stosowania zasad etyki zawodowej i kultury współżycia społecznego.
Doskonalenia własnych kompetencji w zakresie sprawowanych funkcji kontrolnych i bezpieczeństwa ochranianych osób i mienia.

Pracownik powinien mieć zdolność właściwego wykonywania zadań zawodowych i predyspozycje do rozwoju zawodowego. Dlatego wymaga się od niego odpowiednich kompetencji kluczowych. Zostały one zilustrowane w formie profilu (rys. 1) ukazującego ważność kompetencji kluczowych dla zawodu pracownik ochrony fizycznej.

Rys. 1. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu pracownik ochrony fizycznej

Uwaga:

Wykaz kompetencji kluczowych opracowano na podstawie wykazu stosowanego w Międzynarodowym Badaniu Kompetencji Osób Dorosłych − projekt PIAAC (OECD).

Kompetencje zawodowe pracownika w zawodzie pracownik ochrony fizycznej, nawiązują do opisów poziomów Polskiej Ramy Kwalifikacji.

Opis zawodu, zadań zawodowych i wymagań kompetencyjnych może stanowić materiał informacyjny dla przygotowania (lub aktualizacji) opisów kwalifikacji wprowadzanych do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji (ZSK). Więcej informacji:

Zintegrowany System Kwalifikacji: https://www.kwalifikacje.gov.pl
Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji: https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl

4. Odniesienie do sytuacji zawodu na rynku pracy i możliwości doskonalenia zawodowego

Na rynku pracy istnieje stałe zapotrzebowanie na osoby, które podejmują pracę w zawodzie pracownik ochrony fizycznej.

Zatrudnienie pracownika ochrony fizycznej oferują:

instytucje publiczne zajmujące się ochroną osób i mienia,
prywatne firmy zajmujące się ochroną osób i mienia.

Pracownik ochrony fizycznej może pracować w obszarach i obiektach, które nie są objęte obowiązkową ochroną, np. takich jak:

centra handlowe,
dworce kolejowe,
działki,
osiedla mieszkaniowe,
parkingi,
sklepy,
szkoły,
składy towarów,
miejsca organizacji imprez masowych.

Może pracować również w obszarach i obiektach podlegających obowiązkowej ochronie takich jak:

zakłady produkcji specjalnej, gdzie prowadzone są prace naukowo-badawcze,
zakłady konstruktorskie, produkcyjne,
zakłady remontujące i magazynujące uzbrojenie, urządzenia i sprzęt wojskowy,
zakłady mające bezpośredni związek z wydobyciem surowców mineralnych o strategicznym znaczeniu dla państwa,
porty morskie i lotnicze,
banki i przedsiębiorstwa wytwarzające, przechowujące bądź transportujące wartości pieniężne w znacznych ilościach,
zakłady, obiekty i urządzenia mające istotne znaczenie dla funkcjonowania aglomeracji miejskich, których zniszczenie lub uszkodzenie może stanowić zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi oraz środowiska, w szczególności elektrownie i ciepłownie, ujęcia wody, wodociągi i oczyszczalnie ścieków,
zakłady stosujące, produkujące lub magazynujące w znacznych ilościach materiały jądrowe, źródła i odpady promieniotwórcze, materiały toksyczne, odurzające, wybuchowe bądź chemiczne o dużej podatności pożarowej lub wybuchowej,
rurociągi paliwowe, linie energetyczne i telekomunikacyjne, zapory wodne i śluzy oraz inne urządzenia znajdujące się w otwartym terenie, których zniszczenie lub uszkodzenie może stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi, środowiska albo spowodować poważne straty materialne,
zakłady o unikalnej produkcji gospodarczej,
obiekty i urządzenia telekomunikacyjne, pocztowe oraz telewizyjne i radiowe,
muzea i inne obiekty, w których zgromadzone są dobra kultury narodowej,
archiwa państwowe.

WAŻNE:

Zachęcamy do sprawdzenia dostępnych ofert pracy w Centralnej Bazie Ofert Pracy:

http://oferty.praca.gov.pl

Natomiast aktualizacje informacji o możliwościach zatrudnienia w zawodzie, przyszłe zapotrzebowanie na dany zawód na rynku pracy oraz dodatkowe informacje można uzyskać, korzystając z polecanych źródeł danych.

Polecane źródła danych [dostęp: 31.10.2018]:

Ranking (monitoring) zawodów deficytowych i nadwyżkowych:

http://mz.praca.gov.pl

https://www.gov.pl/web/rodzina/zawody-deficytowe-zrownowazone-i-nadwyzkowe

Barometr zawodów: https://barometrzawodow.pl

Wojewódzkie obserwatoria rynku pracy:

Mazowieckie – http://obserwatorium.mazowsze.pl

Małopolskie – https://www.obserwatorium.malopolska.pl

Lubelskie – http://lorp.wup.lublin.pl

Regionalne Obserwatorium Rynku Pracy w Łodzi – http://obserwatorium.wup.lodz.pl

Pomorskie – http://www.porp.pl

Opolskie – http://www.obserwatorium.opole.pl

Wielkopolskie – http://www.obserwatorium.wup.poznan.pl

Zachodniopomorskie – https://www.wup.pl/pl/dla-instytucji/zachodniopomorskie-obserwatorium-rynku-pracya

Podlaskie – http://www.obserwatorium.up.podlasie.pl

Zielona Linia. Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia:

http://zielonalinia.gov.pl

Portal Prognozowanie Zatrudnienia:

www.prognozowaniezatrudnienia.pl

Portal EU Skills Panorama:

http://skillspanorama.cedefop.europa.eu/en

Europejski portal mobilności zawodowej EURES:

https://eures.praca.gov.pl

https://ec.europa.eu/eures/public/pl/homepage

Kształcenie

Obecnie (2018 r.) w ramach systemu kształcenia zawodowego w Polsce nie przygotowuje się kandydatów do pracy w zawodzie pracownik ochrony fizycznej, ale osoba zainteresowana podjęciem pracy w tym zawodzie może ukończyć:

szkołę policealną w zawodzie pokrewnym technik ochrony fizycznej osób i mienia,
kwalifikacyjny kurs zawodowy w zakresie kwalifikacji MS.03 Ochrona osób i mienia, właściwej dla wyżej wymienionego zawodu pokrewnego.

Kwalifikacyjne kursy zawodowe (dla dorosłych) mogą prowadzić:

publiczne szkoły prowadzące kształcenie zawodowe,
niepubliczne szkoły posiadające uprawnienia szkół publicznych, prowadzące kształcenie zawodowe,
publiczne i niepubliczne placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenia praktycznego, ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego,
instytucje rynku pracy prowadzące działalność edukacyjno-szkoleniową,
podmioty prowadzące działalność oświatową na podstawie ustawy Prawo przedsiębiorców.

Kwalifikację MS.03 potwierdzają (również w trybie eksternistycznym) Okręgowe Komisje Egzaminacyjne.

Szkolenie

W celu podniesienia kwalifikacji organizowane są kursy na kwalifikowanego pracownika ochrony fizycznej, potwierdzające przygotowanie teoretyczne i praktyczne w zakresie:

wyszkolenia strzeleckiego,
samoobrony,
technik interwencyjnych,
znajomość przepisów prawa związanych z wykonywaniem ochrony osób i mienia.

Kursy organizowane przez różne podmioty uprawnione do szkolenia (placówki kształcenia ustawicznego, szkoły wyższe, szkoły policealne, publiczne i niepubliczne ośrodki kształcenia).

Kwalifikowany pracownik ochrony fizycznej ma obowiązek co 5 lat przejść kurs doskonalący umiejętności w powyższym zakresie oraz przedstawić właściwemu Komendantowi Wojewódzkiemu Policji, zaświadczenie o odbyciu tego kursu (na podstawie art. 38b ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia).

WAŻNE:

Więcej informacji o instytucjach oferujących kształcenie, szkolenie i/lub walidację kompetencji w ramach zawodu można uzyskać, korzystając z polecanych źródeł danych.

Polecane źródła danych [dostęp: 31.10.2018]:

Szkolnictwo wyższe:

www.wybierzstudia.nauka.gov.pl

Szkolnictwo zawodowe:

https://www.ore.edu.pl/category/ksztalcenie-zawodowe-i-ustawiczne

http://doradztwo.ore.edu.pl/wybieram-zawod

https://zrp.pl

Szkolenia zawodowe:

Rejestr Instytucji Szkoleniowych – http://www.stor.praca.gov.pl/portal/#/ris

Baza Usług Rozwojowych – https://uslugirozwojowe.parp.gov.pl

Inne źródła danych:

Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji – https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl

Bilans Kapitału Ludzkiego – https://bkl.parp.gov.pl

Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji – http://www.frse.org.pl, http://europass.org.pl

Learning Opportunities and Qualifications in Europe – https://ec.europa.eu/ploteus

Średnie (mediana) wynagrodzenie pracownika ochrony fizycznej wynosi (2018 r.) 2100 zł brutto miesięcznie, przy czym:

połowa pracowników ochrony otrzymuje wynagrodzenia od 2100 PLN do 2630 zł brutto,
25% pracowników ochrony zarabia poniżej 2100 zł brutto,
25% pracowników ochrony zarabia powyżej 2630 zł brutto.

Na wysokość wynagrodzenia ma wpływ m.in.:

wielkość firmy,
kapitał firmy,
wykształcenie; wiedza i umiejętności pracownika (kwalifikowany pracownik ochrony fizycznej czy niekwalifikowany pracownik ochrony fizycznej),
staż pracy,
doświadczenie,
posiadanie dodatkowych uprawnień,
region zatrudnienia,
sytuacja na lokalnym rynku pracy.

WAŻNE:

Zarobki osób wykonujących dany zawód/grupę zawodów są orientacyjne i mogą szybko stracić aktualność. Dlatego na bieżąco należy sprawdzać, jakie zarobki oferuje rynek pracy, korzystając z polecanych źródeł danych.

Polecane źródła danych [dostęp: 31.10.2018]:

Wynagrodzenie w Polsce według danych GUS:

http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-zatrudnieni-wynagrodzenia-koszty-pracy

Przykładowe portale informujące o zarobkach:

https://wynagrodzenia.pl/gus

https://wynagrodzenia.pl/kategoria/zarobki-na-stanowiskach-i-szczeblach

https://sedlak.pl/raporty-placowe

https://zarobki.pracuj.pl

https://www.forbes.pl/ogolnopolskie-badanie-wynagrodzen

https://www.kariera.pl/wynagrodzenia

Osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona jako kwalifikowany pracownik ochrony fizycznej, gdyż zgodnie z przepisami wymagania odnoszą się do takiego pracownika ochrony, którego przepisy ustawy o ochronie osób i mienia uprawniają do stosowania środków przymusu bezpośredniego i broni palnej. Wykonywanie ww. czynności wymaga od takiego pracownika posiadania odpowiedniej zdolności fizycznej i psychicznej.

WAŻNE:

Decyzja o zatrudnieniu osoby z jakimkolwiek rodzajem niepełnosprawności może być podjęta wyłącznie po indywidualnej konsultacji z lekarzem medycyny pracy.

6. Źródła dodatkowych informacji o zawodzie

Podstawowe regulacje prawne:

Stan prawny na dzień: 31.10.2018 r.

Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. poz. 646, z późn. zm.).
Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 996, z późn. zm.).
Ustawa z dnia 22 grudnia 2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 986, z późn. zm.).
Ustawa z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 412, z późn. zm.).
Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1265, z późn. zm.).
Ustawa z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (Dz. U. z 2017 r. poz. 1839, z późn. zm.).
Ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 2213, z późn. zm.).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie (Dz. U. poz. 1663).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 31 marca 2017 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz. U. poz. 860, z późn. zm.).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 marca 2017 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. poz. 622, z późn. zm.).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie charakterystyk drugiego stopnia Polskiej Ramy Kwalifikacji typowych dla kwalifikacji o charakterze zawodowym – poziomy 1–8 (Dz. U. poz. 537).
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 227).
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2015 r. w sprawie badań lekarskich i psychologicznych osób ubiegających się o wpis lub posiadających wpis na listę kwalifikowanych pracowników ochrony fizycznej (Dz. U. poz. 2323).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 grudnia 2013 r. w sprawie szczegółowego trybu działań pracowników ochrony (Dz. U. poz. 1681).
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 16 grudnia 2013 r. w sprawie dokumentowania działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia (Dz. U. poz. 1739).
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 16 grudnia 2013 r. w sprawie wzoru wniosku o wpis na listę kwalifikowanych pracowników ochrony fizycznej, wzoru wniosków o wpis na listę kwalifikowanych pracowników zabezpieczenia technicznego oraz wzoru zaświadczenia o wpisie na te listy (Dz. U. poz. 1628).
Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 15 maja 2013 r. w sprawie kursów dla kierowców pojazdów uprzywilejowanych i pojazdów przewożących wartości pieniężne (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1392).
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 września 2010 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać ochrona wartości pieniężnych przechowywanych i transportowanych przez przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 793).
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie określenia szczegółowych zasad współpracy specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych z Policją, jednostkami ochrony przeciwpożarowej, obrony cywilnej i strażami gminnymi (miejskimi) (Dz. U. Nr 161, poz. 1108).
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. Nr 148, poz. 973).
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 listopada 1998 r. w sprawie wewnętrznych służb ochrony (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1683).
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 6 sierpnia 1998 r. w sprawie zasad uzbrojenia specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych i warunków przechowywania oraz ewidencjonowania broni i amunicji (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 992).
Zarządzenie nr 19/2016 Prezesa Narodowego Banku Polskiego z dnia 17 sierpnia 2016 r. w sprawie sposobu i trybu przeliczania, sortowania, pakowania i oznaczania opakowań banknotów i monet oraz wykonywania czynności związanych z zaopatrywaniem banków w te znaki.

Literatura branżowa:

Bejgier W.: Ochrona osób i mienia. Oficyna Wydawnicza Łośgraf, Warszawa 2012.
Boratyński J.: Ochrona fizyczna osób i mienia zagadnienia prawne. WSiP, Warszawa 2009.
Borowicz Z.: Ochrona osób i mienia. Podręcznik dla techników ochrony fizycznej osób i mienia oraz innych kwalifikowanych pracowników ochrony. TNOiK, Warszawa 2018.
Brzęcki M.: Elektroniczne systemy ochrony osób i mienia. Wydawnictwo i Handel Książkami KaBe s.c., Krosno 2014.
Kręgulec R., Pajorski P.: Ustawa o ochronie osób i mienia. Komentarz. Wolters Kluwer, Warszawa 2015.
Krupa L.: Ochrona osób i mienia. Wydawnictwo i Handel Książkami KaBe s.c., Krosno 2014.
Krupa L.: Ochrona osób i mienia. Broń palna i środki przymusu bezpośredniego. Wydawnictwo i Handel Książkami KaBe s.c., Krosno 2015.
Lesiński L., Mingielewicz P.: Egzamin zawodowy Technik ochrony fizycznej osób i mienia. Kwalifikacja Z.3. Wydawnictwo Edukacyjne ESAN, 2014.
Ochrona osób i mienia. Wydawnictwo TNOiK Toruń, 2008.
Pieńkowski T.: Podstawy prawne ochrony fizycznej osób i mienia. My Book, Szczecin 2011.
Radziejewski R., Siudalski S.J.: Ochrona osób i mienia. Bel Studio, Warszawa 2013.
Techniki strzelania i obezwładniania. Wydawnictwo Szramus, 1994.

Zasoby internetowe [dostęp: 31.10.2018]:

Baza danych standardów kwalifikacji/kompetencji zawodowych i modułowych programów szkoleń: ftp://kwalifikacje.praca.gov.pl
Informator dotyczący egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie technik ochrony fizycznej osób i mienia: https://cke.gov.pl/images/_EGZAMIN_ZAWODOWY/informatory/formula_2017/541315.pdf
Kwartalnik Naukowy Wyższej Szkoły Bezpieczeństwa i Ochrony im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie „Bezpieczeństwo i Ochrona”: https://wsbio.waw.pl/wydawnictwo
Opis zawodu pracownik ochrony fizycznej (bez licencji): https://www.ciop.pl/CIOPPortalWAR/appmanager/ciop/pl?_nfpb=true&_pageLabel=P31400269281444034650304&html_tresc_root_id=300003565&html_tresc_id=300003712&html_klucz=300003565&html_klucz_spis=
Opis zawodu pracownik ochrony fizycznej: http://wupwarszawa.praca.gov.pl/rynek-pracy/bazy-danych/klasyfikacja-zawodow-i-specjalnosci/wyszukiwarka-opisow-zawodow/-/klasyfikacja_zawodow/zawod/541307
Polskie Stowarzyszenie Pracowników Ochrony: http://www.pspo.eu
Portal Asystent BHP: https://asystentbhp.pl
Portal branżowy „Polska Izba Ochrony”: http://www.piooim.pl
Portal branżowy „Portal Ochrony osób i mienia”: http://portal-ochrony.pl
Portal branżowy „Pracownik ochrony”: http://pracownikochrony.pl
Portal branżowy „Start – Polski Portal Ochrony”: http://ochrona.pro
Projekt Zintegrowany System Kwalifikacji: http://kwalifikacje.edu.pl
Standardy orzecznictwa lekarskiego ZUS: http://www.zus.pl/lekarze/publikacje/standardy-orzecznictwa-lekarskiego-zus
Wymagania kwalifikacyjne dla zawodu pracownika ochrony: http://bip.kgp.policja.gov.pl/kgp/uznawanie-kwalifikacji/8411,Wymagania-kwalifikacyjne-dla-zawodu-pracownika-ochrony.html
Wyszukiwarka opisów zawodów: http://psz.praca.gov.pl/rynek-pracy/bazy-danych/klasyfikacja-zawodow-i-specjalnosci/wyszukiwarka-opisow-zawodow
Wyższa Szkoła Bezpieczeństwa i Ochrony im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie – kształci na studiach I i II stopnia, na kierunkach: Bezpieczeństwo wewnętrzne i Bezpieczeństwo narodowe: https://wsbio.waw.pl

7. Słownik

Nazwa pojęcia	Definicja pojęcia
Awans zawodowy	Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje awansu – pionowy oraz poziomy. Awans pionowy oznacza zmianę stanowiska na wyższe w hierarchii przedsiębiorstwa/organizacji oraz przyznanie wyższego wynagrodzenia i poszerzenie uprawnień, np. awans polegający na osiągnięciu wyższego stopnia wymagań formalnych w policji, w wojsku, mianowanie na wyższy stopień – awans nauczycielski. Awans poziomy oznacza zmianę stanowiska niepociągającą za sobą zmiany pozycji pracownika w hierarchii firmy, np. objęcie dodatkowego stanowiska przez pracownika, powierzenie nowych zadań, rozszerzenie uprawnień i zakresu podejmowanych decyzji.
Czynności zawodowe	Są to działania podejmowane w ramach zadania zawodowego i dające efekt w postaci realizacji celu przewidzianego w zadaniu zawodowym.
Edukacja formalna	Kształcenie realizowane przez publiczne i niepubliczne szkoły oraz inne podmioty systemu oświaty, uczelnie oraz inne podmioty systemu szkolnictwa wyższego, w ramach programów, które prowadzą do uzyskania kwalifikacji pełnych oraz kwalifikacji nadawanych po ukończeniu studiów podyplomowych (zgodnie z ustawą Prawo o szkolnictwie wyższym) albo kwalifikacje w zawodzie (zgodnie z przepisami oświatowymi).
Edukacja pozaformalna	Kształcenie i szkolenie realizowane w ramach programów, które nie prowadzą do uzyskania kwalifikacji pełnych lub kwalifikacji właściwych dla edukacji formalnej.
Efekty uczenia się	Wiedza, umiejętności oraz kompetencje społeczne nabyte w procesie uczenia się (w ramach edukacji formalnej, edukacji pozaformalnej lub poprzez uczenie się nieformalne).
Europejskie Ramy Kwalifikacji (ERK)	Przyjęta w Unii Europejskiej struktura i opis poziomów kwalifikacji umożliwiające porównanie kwalifikacji uzyskiwanych w różnych państwach. W ERK wyróżniono 8 poziomów kwalifikacji opisywanych za pomocą efektów uczenia się (wiedza, umiejętności i kompetencje). ERK stanowi układ odniesienia do krajowych ram kwalifikacji w tym do PRK.
Kody niepełnosprawności	Są symbolami rodzaju schorzenia, które ma decydujący wpływ na to, do jakich prac osoba niepełnosprawna może być kierowana, a do jakich nie powinna ze względu na jej zdrowie i skuteczność pracy na danym stanowisku. Podstawowe kody niepełnosprawności: 01-U upośledzenie umysłowe, 02-P choroby psychiczne, 03-L zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu, 04-O choroby narządu wzroku, 05-R upośledzenie narządu ruchu, 06-E epilepsja, 07-S choroby układu oddechowego i krążenia, 08-T choroby układu pokarmowego, 09-M choroby układu moczowo-płciowego, 10-N choroby neurologiczne, 11-I inne, w tym schorzenia: endokrynologiczne, metaboliczne, zaburzenia enzymatyczne, choroby zakaźne i odzwierzęce, zeszpecenia, choroby układu krwiotwórczego, 12-C całościowe zaburzenia rozwojowe.
Kompetencje społeczne	Jest to rozwinięta w toku uczenia się zdolność kształtowania własnego rozwoju oraz autonomicznego i odpowiedzialnego uczestniczenia w życiu zawodowym i społecznym, z uwzględnieniem etycznego kontekstu własnego postępowania.
Kompetencje kluczowe	Są to kompetencje (połączenie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych) potrzebne w życiu zawodowym i pozazawodowym oraz do bycia aktywnym obywatelem, integracji społecznej i zatrudnienia. Na potrzeby opracowania informacji o zawodach wyróżniono 9 kompetencji, które zostały wybrane i pogrupowane ze zbioru 15 kompetencji kluczowych wyodrębnionych w Międzynarodowym Badaniu Kompetencji Osób Dorosłych - Projekt PIAAC, prowadzonym cyklicznie przez OECD.
Kompetencja zawodowa	Jest to układ wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych niezbędnych do wykonywania, w ramach wydzielonego zakresu pracy w zawodzie zestawu zadań zawodowych. Posiadanie jednej lub kilku kompetencji zawodowych powinno umożliwić zatrudnienie, na co najmniej jednym stanowisku pracy w zawodzie.
Kwalifikacja	Oznacza zestaw efektów uczenia się w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych nabytych w edukacji formalnej, edukacji pozaformalnej lub poprzez uczenie się nieformalne, zgodnych z ustalonymi dla danej kwalifikacji wymaganiami, których osiągnięcie zostało sprawdzone w procesie walidacji oraz formalnie potwierdzone przez uprawniony podmiot certyfikujący. W Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji wyodrębniono 4 rodzaje kwalifikacji: pełne, cząstkowe, rynkowe i uregulowane.
Polska Rama Kwalifikacji (PRK)	Opis ośmiu wyodrębnionych w Polsce poziomów kwalifikacji odpowiadających odpowiednim poziomom Europejskich Ram Kwalifikacji, sformułowany za pomocą ogólnych charakterystyk efektów uczenia się dla kwalifikacji na poszczególnych poziomach, ujętych w kategoriach wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych.
Potwierdzanie kompetencji	Jest to proces polegający na sprawdzeniu, czy kompetencje wymagane dla danej kwalifikacji zostały osiągnięte. Terminy o podobnym znaczeniu: „walidacja”, „egzaminowanie”. Proces ten prowadzi do certyfikacji - wydania przez upoważnioną instytucję „dyplomu”, „świadectwa”, „certyfikatu”.
Sektorowa Rama Kwalifikacji (SRK)	Opis poziomów kwalifikacji funkcjonujących w danym sektorze lub branży; poziomy Sektorowych Ram Kwalifikacji odpowiadają odpowiednim poziomom Polskiej Ramy Kwalifikacji.
Sprawności sensomotoryczne	Są to sprawności związane z funkcjonowaniem narządów zmysłów (wzroku, słuchu, smaku, powonienia, dotyku) oraz narządu ruchu (sprawność rąk, precyzja ruchów rąk, sprawność nóg, koordynacja wzrokowo-ruchowa itp.).
Stanowisko pracy	Jest to miejsce pracy w strukturze organizacyjnej, np. przedsiębiorstwa, instytucji, organizacji, w ramach którego pracownik wykonuje zadania zawodowe stale lub okresowo. Do prawidłowego wykonywania zadań na danym stanowisku pracy konieczne jest posiadanie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych właściwych dla kompetencji zawodowych wyodrębnionych w zawodzie.
Tytuł zawodowy	Jest przyznawany osobie, która udowodniła, że posiada określony zasób wiedzy i umiejętności potrzebny do wykonywania danego zawodu. W niektórych grupach zawodowych (technicy, lekarze, rzemieślnicy) istnieją ustawowo zadekretowane nazwy i hierarchie tych tytułów, podczas gdy w innych nie ma takich systemów. Przykładowo tytuły zawodowe uzyskiwane w szkołach i placówkach oświaty to: robotnik wykwalifikowany i technik, w rzemiośle: uczeń, czeladnik, mistrz, w kulturze fizycznej: trener, instruktor, menedżer sportu.
Umiejętności	Jest to przyswojona w procesie uczenia się zdolność do wykonywania zadań i rozwiązywania problemów właściwych dla dziedziny uczenia się lub działalności zawodowej.
Uprawnienia zawodowe	Oznaczają posiadanie prawa do wykonywania czynności zawodowych (zawodu), do których dostęp jest ograniczony poprzez przepisy prawne przewidujące konieczność posiadania odpowiedniego wykształcenia, spełnienia wymagań kwalifikacyjnych lub innych dodatkowych wymagań.
Uczenie się nieformalne	Uzyskiwanie efektów uczenia się poprzez różnego rodzaju aktywność poza edukacją formalną i edukacją pozaformalną, w tym poprzez samouczenie się i doświadczenie uzyskane w pracy.
Walidacja	Oznacza sprawdzenie, czy osoba ubiegająca się o nadanie określonej kwalifikacji, niezależnie od sposobu uczenia się (edukacja formalna, pozaformalna i uczenie się nieformalne) tej osoby, osiągnęła wyodrębnioną część lub całość efektów uczenia się wymaganych dla tej kwalifikacji.
Wiedza	Jest to zbiór opisów obiektów i faktów, zasad, teorii oraz praktyk przyswojonych w procesie uczenia się, odnoszących się do dziedziny uczenia się lub działalności zawodowej.
Wykształcenie	Oznacza rezultat procesu kształcenia w zakresie ogólnym i specjalistycznym, charakteryzowany na podstawie: poziomu wykształcenia odpowiadającego poziomowi ukończonej szkoły (np. wykształcenie: podstawowe, gimnazjalne, ponadpodstawowe, ponadgimnazjalne, czeladnicze, policealne, wyższe (pierwszy, drugi i trzeci stopień), profilu wykształcenia (ukończonej szkoły) lub dziedziny wykształcenia (kierunek lub kierunek i specjalność ukończonej szkoły wyższej lub wyższej szkoły zawodowej).
Zadanie zawodowe	Jest to logiczny wycinek lub etap pracy w ramach zawodu o wyraźnie określonym początku i końcu wykonywany na stanowisku pracy. Na zadanie zawodowe składa się układ czynności zawodowych powiązanych jednym celem, kończący się określonym wytworem, usługą lub istotną decyzją. W wyniku podziału pracy każdy zawód różni się wykonywanymi zadaniami, na które składają się czynności zawodowe.
Zawód	Jest to zbiór zadań zawodowych wyodrębnionych w wyniku społecznego podziału pracy, wykonywanych przez poszczególne osoby i wymagających odpowiednich kwalifikacji i kompetencji (wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych), zdobytych w wyniku kształcenia lub praktyki. Wykonywanie zawodu stanowi źródło utrzymania.
Zintegrowany System Kwalifikacji (ZSK)	Wyodrębniona część Krajowego Systemu Kwalifikacji, w której obowiązują określone w ustawie standardy opisywania kwalifikacji oraz przypisywania poziomu Polskiej Ramy Kwalifikacji do kwalifikacji, zasady włączania kwalifikacji do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji i ich ewidencjonowania w Zintegrowanym Rejestrze Kwalifikacji (ZRK), a także zasady i standardy certyfikowania kwalifikacji oraz zapewniania jakości nadawania kwalifikacji. Informacje o ZSK są dostępne pod adresem: https://www.kwalifikacje.gov.pl/
Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji (ZRK)	Rejestr publiczny prowadzony w systemie teleinformatycznym, ewidencjonujący kwalifikacje włączone do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji. Informacje o ZRK są dostępne pod adresem: https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl/

Lp.	Nazwa pojęcia	Definicja	Źródło
1.	Bankowóz	Pojazd samochodowy przeznaczony do transportu wartości pieniężnych.	Rozporządzenie MSWiA w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać ochrona wartości pieniężnych przechowywanych i transportowanych przez przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20160000793/O/D20160793.pdf [dostęp: 31.10.2018]
2.	Broń palna	Rodzaj broni miotającej, która do napędu pocisków wykorzystuje energię gazów powstających podczas spalania ładunku miotającego.	https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/bron-palna;3880971.html [dostęp: 31.10.2018]
3.	Dokumentacja inkasowo-konwojowa	Książka transportów wartości pieniężnych w zakresie organizacji i wykonywania ochrony przez specjalistyczne uzbrojone formacje ochronne.	Rozporządzenie MSW w sprawie dokumentowania działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20130001739/O/D20131739.pdf [dostęp: 31.10.2018]
4.	Dokumentacja ochronna	Dokumentacja w zakresie organizacji i wykonywania ochrony przez wewnętrzne służby ochrony w skład dokumentacji wchodzą: tabela służby, dziennik zmiany, dziennik wydarzeń, instrukcja współpracy z Policją, jednostkami ochrony przeciwpożarowej, obrony cywilnej i strażami gminnymi (miejskimi), instrukcja postępowania pracowników wewnętrznej służby ochrony w przypadku napadu, włamania, pożaru, powodzi i awarii, dziennik szkolenia pracowników wewnętrznej służby ochrony.	Rozporządzenie MSWiA w sprawie wewnętrznych służb ochrony http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19990040031/T/D19990031L.pdf [dostęp: 31.10.2018]
5.	Elektroniczne urządzenia	Przedmioty pozwalające na przesyłanie, gromadzenie i przetwarzanie sygnałów, są to: centrale alarmowe i ekspandery (wejść i wyjść); manipulatory (szyfratory, klawiatury); czujki (ruchu, otwarcia, zbicia szkła, drgań, itp.); przyciski napadowe, itp.; sygnalizatory (świetlne i dźwiękowe); systemy powiadamiania (moduły GSM, ethernet, dialerów itp.); zasilacze systemów alarmowych (wraz z zasilaczem awaryjnym) itp.	Definicja opracowana przez zespół ekspercki na podstawie: Bejgier W.: Ochrona osób i mienia. Oficyna Wydawnicza Łośgraf, Warszawa 2012.
6.	Konwojowanie wartości pieniężnych	Przewożenie lub przenoszenie wartości pieniężnych (bądź innych rzeczy wartościowych lub niebezpiecznych, np. paszportów, arkuszy maturalnych, dzieł sztuk) poza obiektami przedsiębiorcy lub innej jednostki organizacyjnej.	Rozporządzenie MSWiA w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać ochrona wartości pieniężnych przechowywanych i transportowanych przez przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20160000793/O/D20160793.pdf [dostęp: 31.10.2018]
7.	Kwalifikowani pracownicy ochrony fizycznej	Pracownicy posiadający wpis na listę kwalifikowanych pracowników ochrony fizycznej.	Ustawa o ochronie osób i mienia http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20170002213/U/D20172213Lj.pdf [dostęp: 31.10.2018]
8.	Legitymacja osoby uprawnionej do posiadania broni z wpisem „B”	Legitymacja upoważniająca według celu posiadania broni i innych uprawnień do ochrony bezpieczeństwa innych osób oraz mienia wydana przez komendanta wojewódzkiego policji ze względu na miejsce zamieszkania osoby, której wydanie legitymacji dotyczy.	Definicja opracowana przez zespół ekspercki na podstawie: Bejgier W.: Ochrona osób i mienia. Oficyna Wydawnicza Łośgraf, Warszawa 2012.
9.	Ochrona osób i mienia	Działania mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa życia, zdrowia i nietykalności osobistej oraz działania zapobiegające przestępstwom i wykroczeniom przeciwko mieniu, a także przeciwdziałające powstawaniu szkody wynikającej z tych zdarzeń oraz niedopuszczające do wstępu osób nieuprawnionych na teren chroniony.	Ustawa o ochronie osób i mienia http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20170002213/U/D20172213Lj.pdf [dostęp: 31.10.2018]
10.	Pojazd ubezpieczający	Pojazd samochodowy przeznaczony do przewożenia konwojentów ochraniających pojazdy samochodowe przewożące wartości pieniężne.	Rozporządzenie MSWiA w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać ochrona wartości pieniężnych przechowywanych i transportowanych przez przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20160000793/O/D20160793.pdf [dostęp: 31.10.2018]
11.	Pojemnik bezpieczny	Pojemnik wykonany ze stopu metali używany w celu ochrony zawartości przed włamaniem.	Rozporządzenie MSWiA w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać ochrona wartości pieniężnych przechowywanych i transportowanych przez przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20160000793/O/D20160793.pdf [dostęp: 31.10.2018]
12.	Pojemnik specjalistyczny	Pojemnik służący do transportu wartości pieniężnych, wyposażony w urządzenia utrudniające jego zabór, wykorzystujące działanie paralizatora elektrycznego, alarmu akustycznego, sygnału dymnego lub uszkadzające zawartość pojemnika z zachowaniem możliwości identyfikacji papierowych wartości pieniężnych.	Rozporządzenie MSWiA w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać ochrona wartości pieniężnych przechowywanych i transportowanych przez przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20160000793/O/D20160793.pdf [dostęp: 31.10.2018]
13.	Prawo jazdy kat. B i zezwolenie na kierowanie pojazdem uprzywilejowanym lub pojazdem przewożącym wartości pieniężne w zakresie kat. B.	Uprawnienie do kierowania pojazdem samochodowym o dopuszczalnej masie całkowitej nie przekraczającej 3,5 t oraz uzyskanie uprawnienia na kierowanie pojazdem uprzywilejowanym lub pojazdem przewożącym wartości pieniężne w zakresie kat. B według przepisów prawa.	Definicja opracowana przez zespół ekspercki na podstawie rozporządzenia MTBiGM w sprawie kursów dla kierowców pojazdów uprzywilejowanych i pojazdów przewożących wartości pieniężne http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20180001392/O/D20181392.pdf [dostęp: 31.10.2018]
14.	Prawo jazdy kat. C i zezwolenie na kierowanie pojazdem uprzywilejowanym lub pojazdem przewożącym wartości pieniężne w zakresie kat. C.	Uprawnienie do kierowania pojazdem samochodowym o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 t oraz uzyskanie uprawnienia na kierowanie pojazdem uprzywilejowanym lub pojazdem przewożącym wartości pieniężne w zakresie kat. C według przepisów prawa.	Definicja opracowana przez zespół ekspercki na podstawie rozporządzenia MTBiGM w sprawie kursów dla kierowców pojazdów uprzywilejowanych i pojazdów przewożących wartości pieniężne http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20180001392/O/D20181392.pdf [dostęp: 31.10.2018]
15.	Stacja monitorowania alarmów	Centrum operacyjne, wyposażone w wyspecjalizowany sprzęt, służący do odbierania komunikatów z chronionych obszarów, obiektów i urządzeń, przetwarzania ich w celu właściwej interpretacji, wizualizacji w przystępnej dla pracowników obsługi monitoringu formie, archiwizowania, nadzorowania torów transmisji, a także sprzęt do łączności z współpracującymi służbami - grupami interwencyjnymi, policją, strażą pożarną.	Definicja opracowana przez zespół ekspercki na podstawie: http://www.monlodz.pl/o-nas/o-monitoringu/stacja-monitorowania-alarmow [dostęp: 31.10.2018]
16.	Systemy alarmowe	Skonfigurowane elektroniczne systemy sygnalizujące włamanie i napad.	Definicja opracowana przez zespół ekspercki na podstawie: Bejgier W.: Ochrona osób i mienia. Oficyna Wydawnicza Łośgraf, Warszawa 2012
17.	Środki łączności wewnętrznej	Środki służące do nawiązywania łączności w obrębie chronionego obiektu lub między członkami konwoju.	Rozporządzenie MSWiA w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać ochrona wartości pieniężnych przechowywanych i transportowanych przez przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20160000793/O/D20160793.pdf [dostęp: 31.10.2018]
18.	Środki łączności zewnętrznej	Środki służące do nawiązywania łączności z podmiotami zewnętrznymi, np. telefony komórkowe, radiotelefon.	Rozporządzenie MSWiA w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać ochrona wartości pieniężnych przechowywanych i transportowanych przez przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20160000793/O/D20160793.pdf [dostęp: 31.10.2018]
19.	Środki ochrony osobistej	Wyposażenie składające się co najmniej z kamizelki i hełmu.	Rozporządzenie MSWiA w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać ochrona wartości pieniężnych przechowywanych i transportowanych przez przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20160000793/O/D20160793.pdf [dostęp: 31.10.2018]
20.	Techniki interwencyjne	Metody działania przeznaczone dla osób posiadających uprawnienia do stosowania środków przymusu bezpośredniego, w tym: użycie siły fizycznej jako środka przymusu bezpośredniego w postaci chwytów transportowych, obezwładniających, blokowanie ciosów, przechwytywanie ramienia, stosowanie dźwigni, użycie środka przymusu w postaci kajdanek, posługiwanie się pałką wielofunkcyjną typu „tonfa”.	Definicja opracowana przez zespół ekspercki na podstawie: http://www.piotrwitkowski.com/pliki/skrypt_ochrona.pdf [dostęp: 31.10.2018]
21.	Transport podlegający obowiązkowej ochronie	Transport broni, amunicji, materiałów wybuchowych, uzbrojenia, urządzeń i sprzętu wojskowego, wysyłany z obszarów i obiektów podlegających obowiązkowej ochronie. Transport może również obejmować wartości pieniężne lub dokumenty.	Ustawa o ochronie osób i mienia http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20170002213/U/D20172213Lj.pdf [dostęp: 31.10.2018]
22.	Urządzenie mechaniczne	Urządzenie o określonej klasie odporności na włamanie, służące do przechowywania i transportu wartości pieniężnych.	Rozporządzenie MSWiA w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać ochrona wartości pieniężnych przechowywanych i transportowanych przez przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20160000793/O/D20160793.pdf [dostęp: 31.10.2018]
23.	Użycie lub wykorzystanie broni palnej	Oddanie strzału w kierunku osoby z zastosowaniem amunicji penetracyjnej.	Ustawa o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20130000628/U/D20130628Lj.pdf [dostęp: 31.10.2018]
24.	Użycie lub wykorzystanie środków przymusu bezpośredniego	Zastosowanie środka przymusu bezpośredniego wobec osoby, np. użycie siły fizycznej w postaci chwytów transportowych, obezwładniających, blokowanie ciosów, przechwytywanie ramienia, stosowanie dźwigni, kajdanki, pałka wielofunkcyjna typu „tonfa”, ręczny miotacz substancji obezwładniających, paralizator.	Ustawa o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20130000628/U/D20130628Lj.pdf [dostęp: 31.10.2018]