INFOdoradca+ Informacje o zawodach - Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej

Projektant baz danych 252103

• Projektant baz.
• Specjalista do spraw tworzenia baz danych.

W Międzynarodowym Standardzie Klasyfikacji Zawodów ISCO-08 odpowiada grupie:

• 2521 Database designers and administrators.

Według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007):

• Sekcja J – Informacja i komunikacja.

Notka metodologiczna

Opis informacji o zawodzie opracowano na podstawie:

• analizy źródeł (akty prawne, klasyfikacje krajowe, międzynarodowe) oraz źródeł internetowych,
• analizy opisu zawodu zamieszczonego w wyszukiwarce opisów zawodów na Wortalu Publicznych Służb Zatrudnienia,
• badań ankietowych prowadzonych w projekcie INFODORADCA+ w marcu 2019 r.,
• zebranych opinii od recenzentów, członków panelu ewaluacyjnego oraz zespołu ds. walidacji i jakości informacji o zawodach.

Autorzy i eksperci opiniujący

Zespół Ekspercki:

• Paweł Branicki – Graal SA, Wejherowo.
• Łukasz Radzicki – IHS Global Sp. z o.o., Gdańsk.
• Włodzimierz Walkusz – Doradca Consultants Ltd. Sp. z o.o., Gdynia.

Zespół ds. walidacji i jakości informacji o zawodzie:

• Anna Będzińska – Doradca Consultants Ltd. Sp. z o.o., Gdynia.
• Wojciech Gostomski – Doradca Consultants Ltd. Sp. z o.o., Gdynia.
• Joanna Gralak-Merchel – Doradca Consultants Ltd. Sp. z o.o., Gdynia.
• Tomasz Sułkowski – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.
• Krzysztof Symela – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.

Recenzenci:

• Jakub Bieszke – interLAN Sp. z o.o. Sp. k., Poznań.
• Radosław Niemczewski – Centrum Kształcenia Praktycznego, Pleszew.

Panel ewaluacyjny – przedstawiciele partnerów społecznych:

• Ewa Jasińska – Zespół Szkół Skórzano-Odzieżowych, Stylizacji i Usług, Radom.
• Bernard Kubiak – Wyższa Szkoła Administracji i Biznesu, Gdynia.

Data (rok) opracowania opisu informacji o zawodzie: 2019 r.

Projektant baz danych ³ zajmuje się projektowaniem baz danych na potrzeby systemów informatycznych. Tworzy logiczny ¹⁶ i fizyczny ⁷ model danych ¹⁸ oraz dokumentuje przygotowywane rozwiązania.

Opis pracy

Projektant baz danych określa potrzeby informacyjne organizacji ²¹ w kontekście wykorzystywanych przez nią informacji gromadzonych w bazach danych oraz projektuje dostęp do tych informacji. Planuje i tworzy algorytmy ¹ oraz implementuje ⁹ procesy zasilające informacjami np. hurtownie danych ⁸. Projektant baz danych zajmuje się:

• opracowywaniem dokumentacji, w tym specyfikacji technicznej dla wymagań wobec systemów komputerowych,
• projektowaniem, wdrażaniem i optymalizowaniem procesów ETL ⁶,
• testowaniem przygotowanych rozwiązań,
• przygotowaniem pakietów instalacyjnych oprogramowania bazodanowego,
• administrowaniem, zarządzaniem relacyjnymi ²⁷ i nierelacyjnymi bazami danych ¹⁹.

Sposoby wykonywania pracy

Projektant baz danych w trakcie wykonywania pracy wykonuje szereg czynności, m.in.:

• analizuje i definiuje potrzeby użytkowników końcowych baz danych,
• przedstawia klientowi strukturę baz danych oraz różne warianty rozwiązań dla danej organizacji,
• projektuje bazy danych tak, aby spełniały wymagania systemowe rozwiązań informatycznych (sprzętu i oprogramowania) dla przetwarzania danych,
• programuje logiczne oraz fizyczne modele baz danych,
• testuje przygotowane powiązania logiczne danych,
• dostosowuje projektowane bazy danych do działających u klienta systemów informatycznych,
• optymalizuje wydajność baz danych w działających systemach informatycznych,
• przygotowuje dokumentację projektową stworzonych baz danych,
• przygotowuje opis baz danych dla użytkowników końcowych.

Więcej szczegółowych informacji znajduje się w sekcjach: 3.1. Zadania zawodowe oraz 3.2 i 3.3. Kompetencje zawodowe.

Warunki pracy

Projektant baz danych pracuje w pomieszczeniach biurowych o charakterze:

• przestrzeni otwartej (tzw. open space ²⁰),
• laboratorium komputerowego,
• jedno-, kilkuosobowych pokoi.

Są to najczęściej pomieszczenia klimatyzowane, o sztucznym oświetleniu, wyposażone w konieczną infrastrukturę i stanowiska komputerowe. Projektant baz danych może również wykonywać swoją pracę zdalnie, poza siedzibą pracodawcy np. w domu. Praca realizowana jest w pozycji siedzącej.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.1. Możliwości podjęcia pracy w zawodzie.

Wykorzystywane maszyny i narzędzia pracy

Projektant baz danych w działalności zawodowej wykorzystuje m.in.:

• komputery wraz z peryferiami ²²,
• narzędzia współpracujące z systemem zarządzania bazami danych,
• narzędzia umożliwiające wykonywanie zapytań do baz danych,
• repozytoria kodu źródłowego formy połączenia baz danych z używanym oprogramowaniem u klienta,
• narzędzia do zarządzania bazami danych,
• oprogramowanie do monitorowania baz danych,
• narzędzia ETL,
• oprogramowanie biurowe,
• środki łączności (telefon, komunikator),
• repozytoria kodu źródłowego, kompilatory, narzędzia wspomagające pracę w zespołach, narzędzia do zarządzania bazami danych, incydentami ¹⁰.

Organizacja pracy

Projektant baz danych może być zatrudniony w ramach umowy o pracę, ale także w oparciu o umowę o dzieło, zlecenie lub kontrakt. Może również pracować jako tzw. freelancer. Wykonywanie zadań zawodowych przez projektanta baz danych zatrudnionego w ramach umowy o pracę zwykle odbywa się w systemie jednozmianowym, w stałych godzinach pracy, w dni robocze, przez 8 godzin dziennie. W przypadku innej formy zatrudnienia projektant sam organizuje i planuje swoją pracę.

W trakcie wykonywania zadań projektant baz danych kontaktuje się z właścicielem projektu (przedstawicielem zleceniodawcy) oraz innymi członkami zespołu, w tym:

• programistami,
• analitykami hurtowni danych,
• administratorami baz danych,
• analitykami baz danych,
• testerami.

Projektant baz danych pracuje zarówno indywidualnie, jak i zespołowo, w zależności od ilości przetwarzanych danych. Najczęściej porozumiewa się z wykorzystaniem technologii IT, ale uczestniczy również w organizowanych spotkaniach projektowych z udziałem innych członków zespołu. Wykonywana praca może wymagać wyjazdów służbowych oraz może być prowadzona zdalnie. Praca nie jest rutynowa i wiąże się ze stałym rozwiązywaniem problemów.

Zagrożenia mające wpływ na bezpieczeństwo pracy człowieka

Projektant baz danych narażony jest m.in. na:

• przeciążenia układu mięśniowo-kostnego z powodu wymuszonej pozycji ciała podczas długotrwałej pracy przy komputerze, mogące prowadzić do:
  • zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa,
  • wad postawy,
  • zmian w układzie kostno-stawowym nadgarstka,
• przeciążenia narządu wzroku spowodowane intensywną i długotrwałą pracą przy komputerze, złym lub niewłaściwym sztucznym oświetleniem pomieszczeń, mogące powodować:
  • osłabienie wzroku,
  • ból, łzawienie oczu,
• obciążenia nerwowo-psychiczne spowodowane pełną dyspozycyjnością i pracą pod presją czasu, mogące powodować:
  • stres,
  • nerwicę,
  • depresję.

Wymagania psychofizyczne

Dla pracownika wykonującego zawód projektant baz danych ważne są:

w kategorii wymagań fizycznych

• sprawność narządu wzroku,
• sprawność narządu słuchu,
• sprawność układu kostno-stawowego,
• sprawność układu krążenia,
• sprawność układu mięśniowego;

w kategorii sprawności sensomotorycznych

• ostrość wzroku,
• ostrość słuchu,
• zręczność rąk i palców,
• koordynacja wzrokowo-ruchowa,
• spostrzegawczość;

w kategorii sprawności i zdolności

• dobra organizacja pracy własnej,
• zdolność koncentracji uwagi,
• rozumowanie logiczne,
• zdolność motywowania siebie,
• współdziałanie i współpraca w zespole (grupie),
• zdolność podejmowania szybkich i trafnych decyzji,
• zdolność analizowania i systematyzowania złożonych problemów,
• zdolność utrzymywania pozytywnych relacji ze współpracownikami,
• uzdolnienia organizacyjne;

w kategorii cech osobowościowych

• gotowość do współdziałania,
• gotowość do pracy indywidualnej,
• dokładność,
• elastyczność i otwartość na zmiany,
• dbałość o jakość pracy,
• radzenie sobie ze stresem,
• odpowiedzialność,
• rzetelność,
• samodzielność,
• samokontrola,
• sumienność,
• systematyczność,
• wysoka samodyscyplina,
• zainteresowania techniczne,
• zainteresowania informatyczne.

Więcej informacji znajduje się w sekcjach: 3.4. Kompetencje społeczne, 3.5. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu.

Wymagania zdrowotne

W zawodzie projektant baz danych wymagany jest ogólny dobry stan zdrowia, ważna jest również koordynacja wzrokowo-ruchowa.

Pod względem wydatku energetycznego praca w tym zawodzie należy do lekkich. Występują w niej jednak specyficzne obciążenia umysłowe: rozwiązywanie problemów, analizowanie, wnioskowanie, wyjaśnianie, rozumowanie logiczne, wyobraźnia i myślenie twórcze.

Przeciwwskazaniami do wykonywania tego zawodu są:

• poważne wady wzroku i słuchu,
• niepełnosprawność umysłowa,
• zdiagnozowana dyskopatia,
• zaburzenia układu krążenia,
• niewydolność układów kostno-stawowego i mięśniowego,
• zaburzenia równowagi oraz epilepsja.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.4. Możliwości zatrudnienia osób niepełnosprawnych w zawodzie.

Wykształcenie niezbędne do podjęcia pracy w zawodzie

Obecnie (2019 r.) do podjęcia pracy w zawodzie projektant baz danych preferowane jest wykształcenie wyższe I lub II stopnia.

Tytuły zawodowe, kwalifikacje i uprawnienia niezbędne/preferowane do podjęcia pracy w zawodzie

Podjęcie pracy w zawodzie projektant baz danych ułatwia posiadanie:

• dyplomu ukończenia studiów I lub II stopnia na kierunkach informatycznych, technicznych lub ścisłych,
• świadectwa ukończenia studiów podyplomowych, ukierunkowanych na projektowanie i administrowanie bazami danych.

Dodatkowymi atutami przy zatrudnianiu w zawodzie projektant baz danych jest suplement dla absolwentów szkół wyższych – Europass (w języku polskim i angielskim), wydawany na prośbę zainteresowanego przez szkoły wyższe razem z dyplomem ukończenia studiów oraz zaświadczenia lub certyfikaty potwierdzające kwalifikacje projektanta, np. w zakresie:

• tworzenia relacyjnych oraz nierelacyjnych baz danych,
• technologii opartych o przechowywanie danych na serwerach rozmieszczonych na całym świecie, poza lokalną siecią organizacji (tzw. chmura),
• strukturalnych języków zapytań do bazy danych (SQL ²⁹),
• znajomości obsługi komputera oraz zasad bezpiecznego przetwarzania danych,
• języka angielskiego na poziomie umożliwiającym posługiwanie się dokumentacją oraz bibliotekami językowymi wykorzystywanymi w codziennej pracy.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.2. Instytucje oferujące kształcenie, szkolenie i/lub potwierdzanie kompetencji w ramach zawodu.

Możliwości rozwoju zawodowego i awansu

Projektant baz danych pracę rozpoczyna zwykle jako członek zespołu zajmującego się projektowaniem i tworzeniem baz danych. Po zdobyciu niezbędnego doświadczenia może awansować na stanowisko eksperta do spraw projektowania baz danych, a następnie kierownika działu odpowiadającego za realizację zleceń związanych z tworzeniem baz danych.

Może również kształcić się na studiach podyplomowych i rozwijać w zawodach pokrewnych: administrator baz danych i analityk baz danych.

Projektant baz danych swoje kompetencje może podnosić również poprzez:

• zdobywanie certyfikatów, dyplomów na szkoleniach specjalistycznych,
• rozszerzanie swoich kompetencji zawodowych poprzez podejmowanie kształcenia i/lub szkolenia w zawodach pokrewnych,
• uczestniczenie w dyskusjach na blogach internetowych,
• samodzielną pracę nad dokumentacją,
• studia podyplomowe.

Możliwości potwierdzania kompetencji

Obecnie (2019 r.) w zawodzie projektant baz danych nie ma możliwości potwierdzania kompetencji zawodowych w systemie edukacji formalnej i pozaformalnej.

Projektant baz danych może potwierdzać kompetencje przydatne w zawodzie na uczelniach wyższych:

• poprzez uzyskanie dyplomu ukończenia studiów I lub II stopnia potwierdzającego nabycie odpowiednio tytułu inżyniera lub magistra na kierunkach informatycznych, technicznych lub ścisłych,
• uzyskując świadectwo ukończenia studiów podyplomowych np. w zakresie projektowania i administrowania bazami danych.

Formą potwierdzenia kompetencji w zawodzie projektant baz danych są również certyfikaty i dyplomy poświadczające posiadanie kompetencji z zakresu projektowania baz danych, wydawane przez komercyjne firmy szkoleniowe lub producentów oprogramowania i sprzętu.

Więcej informacji można uzyskać w Bazie Usług Rozwojowych https://uslugirozwojowe.parp.gov.pl oraz Zintegrowanym Rejestrze Kwalifikacji https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl

Osoba zatrudniona w zawodzie projektant baz danych może rozszerzać swoje kompetencje zawodowe w zawodach pokrewnych:

Pracownik w zawodzie projektant baz danych wykonuje różnorodne zadania, do których należą w szczególności:

• Z1 Definiowanie potrzeb użytkowników końcowych, struktury baz danych oraz różnych wariantów ich rozwiązań w organizacjach.
• Z2 Projektowanie baz danych w zakresie zdefiniowanych wymagań systemowych i sprzętowych.
• Z3 Zarządzanie relacyjnymi i nierelacyjnymi bazami danych.
• Z4 Użytkowanie i testowanie wdrażanych rozwiązań bazodanowych.
• Z5 Współpracowanie z zespołem integrującym bazy danych z systemem informatycznym.
• Z6 Modelowanie projektowanych baz danych.
• Z7 Zarządzanie bezpieczeństwem i wydajnością baz danych w systemie informatycznym.
• Z8 Tworzenie dokumentacji projektowej oraz dokumentacji dla użytkowników końcowych.
• Z9 Skalowanie systemów informatycznych do zmieniających się potrzeb użytkowników.

Kompetencja zawodowa Kz1: Projektowanie i tworzenie baz danych obejmuje zestaw zadań zawodowych Z1, Z2, Z3, Z4, do realizacji których wymagane są odpowiednie zbiory wiedzy i umiejętności.

Kompetencja zawodowa Kz2: Implementowanie baz danych do zintegrowanego systemu informatycznego ³⁰ obejmuje zestaw zadań zawodowych Z5, Z6, Z7, Z8, Z9, do realizacji których wymagane są odpowiednie zbiory wiedzy i umiejętności.

Pracownik w zawodzie projektant baz danych powinien posiadać kompetencje społeczne niezbędne do prawidłowego i skutecznego wykonywania zadań zawodowych.

W szczególności pracownik jest gotów do:

• Ponoszenia odpowiedzialności za skutki działań własnych i zespołów, w których pracuje oraz za sprzęt wykorzystywany w procesie projektowania baz danych.
• Samokształcenia i podnoszenia swoich kwalifikacji w zakresie projektowania i rozwoju baz danych.
• Uzasadniania swoich opinii i decyzji dotyczących realizowanych zadań.
• Podejmowania działania i współdziałania w trakcie procesu projektowania baz danych.
• Podejmowania samodzielnych decyzji związanych z projektowaniem baz danych.
• Dokonywania krytycznych ocen działań własnych, osób, z którymi współpracuje i organizacji, w których uczestniczy.
• Kierowania się zasadami zgodnymi z etyką zawodową.
• Zachowywania tajemnicy zawodowej związanej z dostępem do informacji poufnych.

Pracownik powinien posiadać zdolność właściwego wykonywania zadań zawodowych i predyspozycje do rozwoju zawodowego. Dlatego wymaga się od niego odpowiednich kompetencji kluczowych. Zostały one zilustrowane w formie profilu (rys. 1) ukazującego ważność kompetencji kluczowych dla zawodu projektant baz danych.

Rys. 1. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu projektant baz danych

Uwaga:

Wykaz kompetencji kluczowych opracowano na podstawie wykazu stosowanego w Międzynarodowym Badaniu Kompetencji Osób Dorosłych − projekt PIAAC (OECD).

Kompetencje zawodowe pracownika w zawodzie projektant baz danych nawiązują do opisów poziomów Polskiej Ramy Kwalifikacji.

Opis zawodu, zadań zawodowych i wymagań kompetencyjnych może stanowić materiał informacyjny dla przygotowania (lub aktualizacji) opisów kwalifikacji wprowadzanych do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji (ZSK). Więcej informacji:

• Zintegrowany System Kwalifikacji: https://www.kwalifikacje.gov.pl
• Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji: https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl

Projektant baz danych jest zawodem pożądanym na rynku pracy. Zatrudnienie może znaleźć w każdej organizacji, w której wykorzystywane są bazy danych, w szczególności w:

• jednostkach naukowo-badawczych,
• jednostkach administracji państwowej,
• przedsiębiorstwach telekomunikacyjnych,
• instytucjach finansowych i ubezpieczeniowych,
• przemyśle,
• branży informatycznej.

Ze względu na dynamiczny rozwój technologii informatycznych oraz informatyzację wszystkich gałęzi gospodarki, projektant baz danych jest zawodem deficytowym na rynku pracy, przede wszystkim w najbardziej rozwiniętych regionach kraju.

Kształcenie

Obecnie (2019 r.) kandydatów do pracy w zawodzie projektant baz danych kształci się w systemie szkolnictwa wyższego na studiach I i II stopnia, a także na studiach podyplomowych oraz na specjalistycznych szkoleniach.

Studia przygotowujące do pracy w zawodzie projektant baz danych prowadzone są najczęściej na kierunkach informatycznych, technicznych lub ścisłych.

Osoby posiadające wykształcenie wyższe I lub II stopnia, niezależnie od kierunku, mogą skorzystać z oferowanych przez uczelnie wyższe studiów podyplomowych m.in. w zakresie rozwoju baz danych, bezpieczeństwa danych, zarządzania bazami danych, projektowania baz danych.

Kształcenie w zawodzie projektant baz danych prowadzone jest przez uczelnie publiczne i niepubliczne na terenie całego kraju.

Szkolenie

Szkolenia w zawodzie projektant baz danych oferowane są przez:

• wyspecjalizowane instytucje komercyjne,
• producentów systemów bazodanowych, oprogramowania,
• pracodawców zatrudniających w zawodzie,
• dostawców szkoleń on-line.

Przykładowa tematyka szkoleń obejmuje:

• SQL – język dostępu do bazy danych MS SQL Server,
• SQL Server – Integration Services – projektowanie i realizacja procesów ETL,
• strojenie bazy danych i optymalizacja zapytań SQL.

Organizatorzy tych szkoleń poświadczają uzyskane przez uczestników kompetencje stosownymi certyfikatami/zaświadczeniami.

Szczególnie ważne w zawodzie jest samokształcenie, np. z wykorzystaniem materiałów dostępnych na specjalistycznych forach, blogach internetowych dotyczących baz danych lub materiałów udostępnianych przez producentów systemów.

Wynagrodzenie (2019 r.) osób pracujących w zawodzie projektant baz danych waha się zazwyczaj od 5000 zł do 15000 zł brutto miesięcznie w przeliczeniu na pełen etat.

Poziom wynagrodzeń kształtuje się (ramowo) w sposób następujący:

• od 5000 zł do 10000 zł dla osób o niewielkim doświadczeniu, wykonujących projekty baz danych w małych i średnich przedsiębiorstwach,
• od 10 000 zł do 15000 zł dla osób wykonujących projekty baz danych dla dużych i bardzo dużych podmiotów o znacznym stopniu zaawansowania, wymagających doświadczenia i rozległej wiedzy w dziedzinie projektowania.

W przypadku dodatkowej realizacji elementów programowania wynagrodzenie projektanta może wzrosnąć do poziomu 20000 zł brutto miesięcznie.

Poziom wynagrodzenia zależy m.in. od:

• sytuacji na lokalnym rynku pracy,
• rodzaju pracodawcy (prywatny, publiczny, z kapitałem zagranicznym),
• regionu Polski,
• umiejętności, doświadczenia zawodowego,
• zakresu obowiązków pracownika,
• branży, w jakiej działa pracodawca.

W zawodzie projektant baz danych możliwe jest zatrudnienie osób z niepełnosprawnościami.

Warunkiem niezbędnym do zatrudnienia osób niepełnosprawnych w tym zawodzie jest identyfikacja indywidualnych barier, dostosowanie technicznych i organizacyjnych warunków środowiska oraz stanowiska pracy do potrzeb zatrudnienia osób:

• z niewielką dysfunkcją kończyn górnych (05-R), która nie wyklucza pracy przy komputerze; wymagane jest wówczas dostosowanie sprzętu komputerowego,
• z niewielką dysfunkcją kończyn dolnych (05-R); wymagane jest wówczas wyposażenie stanowiska w uchwyty, poręcze, regulowaną wysokość krzesła, podnóżka i inne udogodnienia,
• poruszających się na wózkach inwalidzkich (05-R); wymagany jest wówczas odpowiedni dobór stanowiska bądź ograniczenie lub zmodyfikowanie zakresu pracy w celu umożliwienia wykonywania zadań w pozycji siedzącej, zalecana jest praca biurowa lub koncepcyjna,
• z wadami i dysfunkcją wzroku (04-O) w przypadku możliwości skorygowania ich szkłami optycznymi lub soczewkami kontaktowymi,
• z dysfunkcją narządu słuchu (03-L), pod warunkiem, że niepełnosprawność ta jest możliwa do skorygowania za pomocą aparatów słuchowych.